38.2.10. EJ
EJ = “loko, spaco, domo, ĉambro k.s. destinita por io”. Komparu kun UJ kaj ING. Tio, kio staras antaŭ EJ, ĉiam estas tio, kio okazas aŭ troviĝas en la loko.
Agejoj «
EJ povas montri lokon, kiu ekzistas speciale por certa agado:
- lerni → lernejo = loko destinita por lernado
- promeni → promenejo = loko aranĝita por promenado
- dormi → dormejo = ĉambro por dormado
- eliri → elirejo = loko (normale pordo), tra kiu oni povas eliri
- redakti → redaktejo = loko, kie oni redaktas (ekz. gazeton)
- ankrado → ankradejo = loko por ankrado, loko kie eblas ankri
- akcepti → akceptejo = loko, kie oni estas akceptata (en hotelo, kongreso k.s.)
- kongreso → kongresejo = loko, kie okazas kongreso
- necesa → necesejo = loko por certa necesa agado, kiun oni preferas ne rekte diri (nome urinado kaj fekado)
- preĝi → preĝejo = loko por preĝado kaj aliaj religiaj agadoj
La vorto preĝejo estas tradicie uzata precipe por Kristana preĝejo, dum oni preferas specialajn vortojn por preĝejoj de aliaj religioj: moskeo, sinagogo, templo k.a. Sed preĝejo ja povas esti uzata por ĉia religio. Por Kristana preĝejo ekzistas ankaŭ la speciala vorto kirko (tre malofte uzata). Plej simple oni tamen precizigas per: Kristana preĝejo, Islama preĝejo, Hinduisma preĝejo k.t.p.
Tenejoj, vendejoj «
EJ povas montri lokon, kie oni tenas aŭ vendas ion:
- trezoro → trezorejo = loko, kie trezoro estas tenata
- ankro → ankrejo = loko, kie oni tenas ankrojn
- ĉevalo → ĉevalejo = loko (domo) por ĉevaloj
- aŭto → aŭtejo = loko por teni aŭ prizorgi aŭtojn
- mallibero → malliberejo = loko de mallibero, por malliberuloj (= prizono)
- cigaro → cigarejo = magazeno en kiu oni vendas cigarojn, ĉambro en kiu oni tenas cigarojn
- ĉapelo → ĉapelejo = vendejo aŭ tenejo de ĉapeloj
- viando → viandejo = vendejo aŭ tenejo de viando
- libro → librejo = vendejo de libroj (kolekto aŭ kolektejo de libroj estas biblioteko)
Je bezono oni povas precizigi: cigartenejo, cigarvendejo, ĉapeltenejo, ĉapelvendejo, librovendejo k.t.p.
Produktadejoj «
Post nomo de kultivata planto EJ montras lokon de kultivado:
- rizo → rizejo = loko (kampoj), kie oni kultivas rizon
- oranĝo → oranĝejo = loko, kie oni kultivas oranĝarbojn
- tabako → tabakejo = loko, kie ni kultivas tabakon
- vito → vitejo = ĝardeno de vitoj, vinberĝardeno
Se temas pri fabriko aŭ simile, oni prefere uzu pli klarajn kunmetaĵojn: tabakfarejo = “loko, kie oni produktas cigaredojn kaj aliajn tabakaĵojn”, ŝtalejo aŭ ŝtalfabriko = “fabriko de ŝtalo”, gisejo aŭ gisfabriko = “fabriko de gisoj kaj gisaĵoj”.
Naturaj abundejoj «
Iafoje EJ montras lokon en la naturo, kie abundas io:
- herbo → herbejo = loko, kie kreskas precipe herboj (ne arboj k.t.p.)
- sablo → sablejo = loko, kie abundas sablo
- glacio → glaciejo = loko kun konstanta glaciamaso (≈ glaĉero)
Loko por persono aŭ grupo «
EJ povas montri lokon, kie certa persono, grupo aŭ speco de personoj laboras, agas, vivas aŭ simile:
- tajloro → tajlorejo = loko, kie tajloro laboras
- ŝuisto → ŝuistejo = loko, kie ŝuisto laboras
- episkopo → episkopejo = palaco de episkopo
- ministro → ministrejo = loko (domo, oficejo) de ministro
- konsulo → konsulejo = loko, kie servas konsulo
- stabo → stabejo = loko, kie laboras stabo
- virino → virinejo = loĝloko por virinoj, haremo, bordelo
- malsanulo → malsanulejo = loko, kie oni flegas kaj kuracas malsanulojn (= hospitalo)
Figura uzo «
EJ-vorto, kiu montras ian oficejon aŭ laborejon, povas ankaŭ esti uzata figure por la personaro, kiu laboras tie:
La tuta redaktejo [= redakcio] klopodis por fini la ĵurnalon ĝustatempe. Efektive ne la ejo mem klopodis, sed la ĵurnalistoj kaj aliaj laborantoj tie.
La ministrejo [= ministerio] pri financoj hieraŭ informis, ke...
Ĉu la konsulejo donis al vi vizon?
Ordinara radiko «
- ejo = loko (destinita por ia speciala afero)