På esperanto viser endelsen -n akkusativ (objektsform). Alle substantiver, adjektiver, personlige pronomener og korrelativer, samt stedsadverb (ord som slutter på -u, -o, -a og -e), kan få denne endelsen. Akkusativ kan og skal brukes i følgende situasjoner:
1. For å vise det direkte objektet i setningen. På Esperanto gjør dette at ordene kan komme i en hvilken som helst rekkefølge uten at det ender betydningen av setningen. På norsk ser vi dette kun på personlige pronomen (han/ham, hun/henne)
Ŝi vidas lin. - Hun ser ham.
Ŝin vidas li. - Han ser henne.
Li vidas ŝin. - Han ser henne.
Lin vidas ŝi. - Hun ser ham.
2. I stedet for preposisjoner for å vise tidspunkt, mål og vekt. Noe tilsvarende finnes ikke på norsk.
Mi dormis dum unu horo. - Mi dormis unu horon. (Jeg sov én time.)
En lundo mi vizitos vin. - Lundon mi vizitos vin. (Jeg skal besøke deg på mandag)
En la 22-a de junio mi venos. - La 22-an de junio mi venos. (Jeg kommer 22. juni.)
Mi estas je 20-metra distanco de vi. - Mi estas 20 metrojn for de vi. (Jeg er 20 meter borte fra deg.)
Li estas je du metroj alta. - Li estas du metrojn alta. (Han er to meter høy.)
3. For å vise retning eller bevegelse. Dette finnes heller ikke på norsk.
Mi kuras en la arbaro. - Jeg løper i skogen.
Mi kuras en la arbaron. - Jeg løper inn i skogen.
Mia amiko iras trans la strato. - Vennen min går på den andre siden av vegen.
Mia amiko iras trans la straton. - Vennen min går over veien.
Li saltas sur la tablo. - Hun hopper opp og ned på bordet.
Li saltas sur la tablon. - Hun hopper opp på bordet.
Det samme gjelder etter adverb som angir sted.
Mi estas hejme. - Jeg er hjemme.
Mi iras hejmen. - Jeg går hjem.
Vi estas tie. - Du er der.
Vi kuras tien. - Du går dit.
Noen preposisjoner har to betydninger; etterfulgt av nominativ gir de plassering, mens de etterfulgt av akkusativ angir bevegelse til et sted. Dette gjelder bare disse preposisjonene: sur (på/opp på), sub (under/innunder), en (i/inn i), apud (ved siden av/bort til), antaŭ (foran/framfr), malantaŭ (bak/bakom), post (etter/baketter), inter (mellom/innimellom), trans (på andre siden av/over), ekster (utenfor/ut fra), super (over/ovenfor), ĉirkaŭ (rundt/rundt om), kontraŭ (tvers over/mot).
sur la tablo - på bordet
sur la tablon - opp på bordet
sub la domo - under huset
sub la domon - innunder huset
Men det finnes preposisjoner somaldri kan følges av akkusativ. De fleste av dem angir allerede bevegelse: al, ĝis, de, el ,da, pri, pro, por, per, kun, sen, je, dum, laŭ, malgraŭ,. Andre preposisjoner skal man helst unngå akkusativ etter: tra, preter. Etter disse preposisjonene bruker man vanligvis den grunnleggende ordformen uten -n.
pri la knabo - om gutten
al la urbo - til byen
kun mia amiko - med vennen min
Hvis et substantiv har endelsen -n, skal alle tilhørende adjektiver, korelativer og eiendomspronomener som hører til dette ordet også få endelsen -n. Akkusativsendelsen brukes også i flertall, og kommer da etter flertallsendelsen -j:
Mi aĉetis tiun grandan domon. - Jeg kjøpte det store huset der.
Mi aĉetis tiujn tri grandajn domojn. - Jeg kjøpte disse tre store husene.
Mi iras en mian belan domon. - Jeg går inn i det fine huset mitt.
Mi promenis tre longan tempon. - Jeg spaserte veldig lenge.
Mi promenis kelkajn tagojn. - Jeg gikk noen dager.
Iun belan tagon mi revenos. - En vakker dag kommer jeg tilbake.
Vær oppmerksom på bruken av akkusativ, for å legge til (eller glemme) endelsen -n kan forandre meningen i setningen totalt. Analyser disse setningene:
Mi ŝatas manĝi tion pli ol vi. - Jeg liker bedre å spise dét enn du.
Mi ŝatas manĝi tion pli ol vin. - Jeg liker bedre å spise dét enn deg.
Mi amas ŝin same forte kiel vi. - Jeg elsker henne like høyt som du.
Mi amas ŝin same forte kiel vin. - Jeg elsker henne like høyt som deg.
Vi farbas la domon ruĝan. - Du maler det røde huset.
Vi farbas la domon ruĝa. - Du maler huset rødt.