tradukoj: be ca de en es fa fr hu pl pt ru

dialektik/o ²

dialektiko

1.

a)

Ĉe la antikvaj Grekaj pensuloj, dialoga metodo por konvinki (sofistoj), por atingi la verecon (Platono) kaj por argumentadi pri verŝajnaj opinioj (Aristotelo).

b)

En la Mezepoko, formala logiko.

c)

Arto konvinki per metoda rezonado: li agordis la aŭskultantaron entuziasme per sia lerta dialektiko; la pacistoj ne provu do per sofisma dialektiko starigi ian similon inter homaranismo kaj sennaciismo [1].

2.

Ĉe Kantio, kapablo de la racio formi klarigajn ideojn sen reala fundamento (sen empiria enhavo kaj ontologia valoro).

3.

a)

Ĉe Hegelo, ekpenso, kiu, ekde kaj per du reciproke kontraŭdiraj tezoj (la tezo kaj la antitezo), atingas novan tezon (la sintezon), kiu transpasas tiujn kontraŭdirojn, sed en kiu ili konserviĝas: La Hegela dialektiko ne estas nur transpaso de kontraŭdiroj, ĝi faras necesaj kaj kunefikaj reciproke koliziantajn procezojn aŭ instancojn.

b)

Rilato inter du aferoj, kiujn oni ne povas koncepti sendepende unu de la alia: Dialektiko de l'ĉeesto kaj foresto, dialektiko mastroj-sklavoj. Dialektika rilato inter la tuto kaj la partoj. Oni nur dialektike povas koncepti la rilaton inter la signifanto kaj la signifato. Dialektiko de la flus-refluo / eternas en konstruo kaj detruo [2].

c)

Teorio uzata de Marks kaj lia skolo por klasigi la historiajn faktojn kaj por klarigi la evoluon de la realo rigardata kiel konstante transiranta de iu difinita ekvilibro (tezo) al rompiĝo de ekvilibro (antitezo), ĝis nova ekvilibro (sintezo) stariĝas.

4.

Tro subtila rezonmaniero. cerbumado.