-
Sufikso montranta inklinon aŭ tendencon al io:
- 1.
-
Inklino manifestiĝanta kiel deziro aŭ volo:
laborema, manĝema;
puremaZ;
veremaZ;
muzikemaZ.
Rim.: Kun adjektiva aŭ substantiva radiko oni povas neprigi la volatecon anstataŭigante la sufikson em per la sufikse uzata radiko am: verama, gastama, glorama. - 2.
- Inklino ekstervola, tendenco, kapablo fortigita per naturaj aŭ akiritaj ecoj, kondiĉoj probabligantaj aŭ faciligantaj koncernan agon aŭ evoluon al koncerna stato: kolerema, babilema, timemaZ; malsanema [2]; dormemaZ, vomema; falsema buŝoZ; virtemaZ; ĉastemaZ; ŝparema, malŝparema; dogmemaZ; altrudiĝema, batalema; singardemaZ; ofendiĝema, nekredemeco [3]; drinkemulo [4];
- 3.
- Elmetita al io kio kapablas produkti indikitan efikon: mortema, pereema, brulema, erarema, pekema, frakasiĝema.
Rim.: La adjektiva finaĵo a kaj la sufikso ec donas al la sufikso em la sencon de daŭra aŭ kutima inklino: kolerema; ŝparemaZ; nelaciĝema spiritoZ; kiel rapidemaj bildoj de magia lanternoZ; ŝi forpuŝadis tiujn dubojn de si kiel ion tro altrudiĝeman, tro pezan por ŝiaj fortojZ; kredemeco. Male la simpla substantiva finaĵo o prefere donas al em la sencon de nedaŭra, pasanta inklino: senti dormemon, vomemon.
ema
- Prefere agonta laŭ la dirata maniero: mi estas ema akcepti vian proponon; mi estas ema al akcepto de via propono; ĉu necesas ke ili (la gardistoj) estu prudentaj kaj kapablaj, plej emaj protekti la civiton? [5].
emi
- Esti inklina al iu agmaniero, havi tendencon evolui kiel indikite: mi estis laca kaj emis dormi. la amo emas ne paroli [6]; germanoj emas diri „ŝtrato“ anstataŭ „strato“, „ŝporto“ anstataŭ „sporto“, ktp [7] okazas, ke oni ricevas novaĵon, al kiu oni emas tuj akre reagi [8]; la historio emas ripeti sin, ĉu en la antikva romia epoko, ĉu en la 16a jarcento, ĉu en la 21a [9]; tutaj grupoj de specioj emas produkti malfekundajn hibridojn [10]; ŝtatoficistoj emas senti, ke ilia intereso en ties funkcioj kiel civitanoj estas tiel malgranda, ke ĝi estas nekonsiderinda [11]. ĉe eventuala perturbo la procezo emas malstabiliĝi; la merkato emas egaligi la ŝancojn.
emo
- Tendenco, spontanea volo aŭ prefero por io: havi emon al io; ilia komuna emo al brutaj furiozeksplodoj [12]; tiu absurda emo ekplori daŭre ĝenis ŝin [13];
emigi
(tr)- Al iu faciligi, preferigi iun agon aŭ konduton: lia sintenado emigis min al pardono.
malema
- Ne volonta, ne inklina al io: li maleme interparolis kun iu, silentis dum tagoj kaj semajnoj kaj vivis nur en sia propra interna mondo [14].