Subjekto estas tiu, kiu faras la agon de la ĉefverbo. La subjekto de ĉefverbo estu ĉiam sen rolmontrilo. La preciza senco de la rolo subjekto tre dependas de la verbo. Jen kelkaj ekzemploj:
Tipa subjekto estas aganto, kiu aktive plenumas agon aŭ (vole) kaŭzas ian okazaĵon:
La gefianĉoj promenadis sub la freŝa superpendanta laŭba tegmento.[FA3.29]
La soldato dehakis al ŝi la kapon.[FA1.3]
Gerda karesis al ŝi la vangojn.[FA2.75]
Subite granda hundo alsaltis el inter la arbetaĵoj.[FA1.110]
En tiu momento el la ĝardeno venis du malgrandaj knaboj.[FA1.96]
Mi bele kovris mian liton per multkoloraj teksaĵoj el Egiptujo.[SS.7]
La patro donis al mi dolĉan pomon.[FE.10] Komparu kun ricevi.
Ofte tamen subjekto ne estas aktiva konscia aganto aŭ kaŭzanto, sed malaktiva aganto, aŭ io kio simple troviĝas ie, aŭ io kio moviĝas senvole, aŭ io kio havas ian econ, aŭ io kio nur ekzistas, k.t.p.:
Ĉu vi aŭdis jam la historion pri la malnova strata lanterno?[FA2.117] Oni ne "plenumas" aŭdadon. Tio simple okazas.
Fine krevis unu ovo post la alia.[FA2.34] La krevado okazis al la ovoj.
La folioj faladis de la arboj.[FA3.59] La falado okazis al la folioj.
Sur ĉiuj kampoj ĉirkaŭe kreskis greno, sekalo, hordeo kaj aveno.[FA2.20]
Estis iam malgranda knabino.[FA2.98] La knabino ne faris agon, ŝi simple ekzistis.
Avineto estas tre maljuna.[FA2.90] La avineto havas econ.
La sovaĝa vinberbranĉo havis sur si bluajn kaj ruĝajn berojn.[FA1.121] La branĉo ne agis. Ĝi estis la loko, kie la beroj troviĝis.
Tapiŝoj kovris la plankon.[FA3.59] La tapiŝoj troviĝis sur la planko.
Ha, jen kuŝas ja paro da galoŝoj![FA1.78] La galoŝoj troviĝas ie.
Ora ŝlosilo ĉiun pordon malfermas.[PE.1841] La ŝlosilo estas nur ilo por la ŝlosado. Normale malfermi havas la veran aganton kiel subjekton.
Vespere antaŭ la pordo haltis veturilo.[FA2.148] Vera aganto estas la homo, kiu veturigis la veturilon.
De la patro mi ricevis libron.[FE.9] Vera aganto estas la patro. Mi estas la celo de la donado. Komparu kun doni, ĉe kiu la vera aganto estas subjekto.
Pasis jaroj.[FA3.103] La subjekto ne estas aganto, sed tempo.
Por ĝuste uzi subjektojn oni devas por ĉiu verbo scii, kio povas aperi kiel subjekto de ĝuste tiu verbo. Vidu kelkajn ekzemplojn de verboj kaj frazroloj.