-aĵ
- 1.
-
aplikate al adjektivo aŭ adverbo, foje al substantivo
―
esprimas iun konkretan objekton, kiu estas esence tia, kiel
esprimas tiu vorto, al kiu ĝi estas aplikata:
sanktaĵo (= io sankta);
malpuraĵo (= koto, polvo k.s.);
teruraĵo (= io, kio kaŭzas teruron);
Moseo rakontis al sia bopatro [...] ĉiujn
malfacilaĵojn, kiuj trafis ilin dum la vojo kaj
el kiuj la Eternulo ilin savis
[1];
ĉio devas esti unu forĝita tutaĵo
(t.e. ne konsistanta el
pluraj partoj) el pura oro
[2];
prenu la tutan sebon kiu kovras la internaĵon
(t.e. la internaj organoj)
[3];
li ne etendis sian manon sur la apartenaĵon de
sia proksimulo
(ne ŝtelis de lia havo)
[4];
(figure)
ĝi estas por mi volapukaĵo
(nekompreneblaĵo)
[5].
Rim.: Substantivo formita el adjektiva radiko per la sufikso aĵ ( belaĵo ) diferencas de la vorto aĵo memstare uzata kun akompano de adjektivo ( bela aĵo ). La unua esprimo montras esencan konstantan kvaliton; la dua signifas, ke la aĵo havas ian okazan neesencan kvaliton. - 2.
- aplikate al verbo ― havas saman signifon kiel aplikate al iu el la participoj de tiu verbo: fluaĵo (= fluantaĵo); skribaĵo (= skribintaĵo); frandaĵo (= frandataĵo); forbruligu ĝin sur la altaro kune kun la brulofero kiel agrablan odoraĵon antaŭ la Eternulo [6]; sanigaĵo malbongusta sed efiko plej ĝusta [7]; la restaĵon manĝu la bestoj de la kampo [8]; blua, purpura kaj ruĝa teksaĵo [9].
- 3.
- aplikate al substantivo ― esprimas konkretan objekton faritan el tio, kion nomas la substantivo, plej ofte manĝaĵon: bovaĵo (manĝaĵo farita el bova viando); glaciaĵo estas dolĉa glaciigita frandaĵo [10]; prenu la brustaĵon (brustviandon) de la virŝafo [11]; tolaĵon (t.e. io farita el tolo) malpuran lavu en la domo [12].
aĵo
- Konkreta objekto: la plej bona aĵo en la mondo [13]; la princo [...] prenos siajn aĵojn sur la ŝultron kaj eliros [14]; delikatajn aĵojn li manĝas [15]; mi mem pli bone enpakos viajn aĵojn, por ke tempo ne estu vane perdata [16];