tradukoj: be bg br ca cs de el en es fa fi fr hu it ku nl pl pt ru sk sv tr vo

*urb/o [1]

*urboTEZ

ARKI Iom granda aro da domoj, aranĝitaj laŭ pluraj stratoj, iam (historie) ĉirkaŭita de murego: mi konas neniun en tiu ĉi urbo [2]; ĝi plu ne estos urbo, sed amaso da ruinaĵojZ; fortika urboZ. SUB:civito

*urbano

Loĝanto de urbo: urbanoj estas ordinare pli ruzaj, ol vilaĝanoj [3].

Urbano

NOM Vira antaŭnomo latindevena: la papoj Urbano VIII (la 8a) kaj Innocento IV (la 4a) [4].

urbegoTEZ

ARKI Tre granda urbokomplekso, ofte entenanta plurajn eksurbojn: en la urbegoj, ĉiuj (neriĉuloj) loĝas en antaŭurboj kaj ĉiutage iras longan distancon buse aŭ metroe [5]; la plej „delegitoza“ urbo plu restas la brazila urbego Rio de Janeiro [6].

urbestroTEZ

POL Precipa administranto de urbo. VD:skabeno

urbeto

Tre granda vilaĝo aŭ tre malgranda urbo: malgranda urbeto kun ruĝaj tegmentoj sur la malaltaj domoj [7].

*antaŭurboTEZ

ARKI Parto de urbo ekster la ĉirkaŭmurego aŭ ĉirkaŭbulvardoj; ekstera parto de urbo: komence .... la elektron aranĝu, la akvon donu al la antaŭurboj [8]!

ĉefurboTEZ

1.TEZ
POL Urbo, en kiu troviĝas la registara sidejo de lando, ŝtato, provinco aŭ similtipaj teritorioj: en la venonta jaro mi veturigos mian fileton al la ĉefurbo [9]; Moskvo estas la ĉefurbo de Rusujo.
2.TEZ
(figure) Urbo pli grava ol aliaj pro iu elstariga trajto: ekonomia, arta, kultura ĉefurbo.

ĉirkaŭurbo

[10]
ARKI Ĉiu el la urboj, situantaj en ĉirkaŭaĵo de granda urbo.

ladurbo

ARKI Urboparto konstruita el rubmaterialoj, loĝata de malriĉularo: la surlokaj kuracistoj en la Karakasaj ladurboj jam plendas ke ili ne plu ricevas laboron [11]

tradukoj

anglaj

~o: city; ~ego: megalopolis; antaŭ~o: suburb; ĉef~o: capital (city); lad~o: slum.

belorusaj

~o: горад, места; ~estro: гарадавы, галава, войт, бурмістр; antaŭ~o: прадмесьце, прыгарад; ĉef~o: сталіца.

bretonaj

~o: kêr.

bulgaraj

~o: град; ~ego: голям град; ~estro: кмет; ~eto: градче, малък град.

ĉeĥaj

~o: město; ~ego: velkoměsto; ~eto: městečko; antaŭ~o: předměstí; ĉef~o: hlavní město.

finnaj

~o: kaupunki; ~ano: kaupunkilainen; U~ano: Urbanus; ~ego: suurkaupunki; ~estro: kaupunginjohtaja, pormestari; ~eto: pikkukaupunki; antaŭ~o: esikaupunki, lähiö; ĉef~o: pääkaupunki; ĉirkaŭ~o: ympäristökaupunki, lähikaupunki; lad~o: hökkelikaupunki.

francaj

~o: ville; ~ano: citadin (subst.); U~ano: Urbain (prénom); ~ego: mégalopole; ~estro: maire; ~eto: bourg, petite ville; antaŭ~o: banlieue, faubourg, périphérie; ĉef~o: capitale (ville); ĉirkaŭ~o: ville de banlieue; lad~o: bidonville.

germanaj

~o: Stadt; U~ano: Urban; ~ego: Großstadt; ~estro: Bürgermeister; ~eto: Städtchen, Kleinstadt; antaŭ~o: Vorstadt; ĉef~o: Hauptstadt; lad~o: Slum.

grekaj

~o: πόλη; ĉef~o: πρωτεύουσα.

hispanaj

~o: ciudad; ĉef~o: capital.

hungaraj

~o: város; ~ano: városi (lakos), városlakó; U~ano: Orbán; ~ego: nagyváros, metropolisz; ~estro: polgármester; ~eto: kisváros; antaŭ~o: előváros; ĉef~o: főváros; ĉirkaŭ~o: peremváros; lad~o: bádogváros.

italaj

~o: città; ~ano: cittadino (di città); U~ano: Urbano; ~ego: megalopoli, metropoli; ~estro: sindaco; ~eto: cittadina; antaŭ~o: sobborgo, suburbio; ĉef~o: capoluogo, capitale; ĉirkaŭ~o: periferia (urbana); lad~o: baraccopoli, bidonville, slum.

katalunaj

~o: ciutat; ~ano: ciutadà, urbanita; U~ano: Urbà; ~ego: metròpoli; ~estro: alcalde; ~eto: vila; antaŭ~o: suburbi, raval; ĉef~o: capital; ĉirkaŭ~o: afores, extraradi; lad~o: barri de barracots.

kurdaj

~o: bajar.

nederlandaj

~o: stad; ~ego: grootstad; ~estro: burgemeester; ~eto: stadje; antaŭ~o: voorstad; ĉef~o: hoofdstad.

persaj

~o: شهر; ~ano: شهرنشین; U~ano: اوربان; ~ego: کلان‌شهر; ~estro: شهردار; ~eto: قریه; antaŭ~o: حومه; ĉef~o: پایتخت; lad~o: حلبی‌آباد.

polaj

~o: miasto.

portugalaj

~o: cidade; antaŭ~o: subúrbio; ĉef~o: capital; ĉirkaŭ~o: periferia.

rusaj

~o: город; ~ano: горожанин; ~ego: мегаполис; ~estro: градоначальник, городской голова, мэр; ~eto: городок, местечко; antaŭ~o: пригород, предместье; ĉef~o: столица; ĉirkaŭ~o: город-спутник.

slovakaj

~o: mesto; antaŭ~o: predmestie; ĉef~o: hlavné mesto.

svedaj

~o: stad; ĉef~o: huvudstad.

turkaj

~o: şehir; ĉef~o: başkent.

volapukaj

~o: zif; ~ego: lezif; ~eto: zifil.

fontoj

1. E. Grosjean-Maupin: Plena Vortaro de Esperanto
2. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 28
3. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 37
4. Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, 5, el la vivo kaj sciencoj, bagateloj
5. B. Hekland: Kompreni ĉi-landon? Neniam!, La Ondo de Esperanto, 1999:3, numero 53a
6. Preskaŭ du mil delegitoj, La Ondo de Esperanto, 2000:8-9, numero 71a
7. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, du fratoj
8. V. Varankin: Metropoliteno
9. N. V. Gogol, trad. L. L. Zamenhof: La Revizoro, akto 5a, sceno 7a
10. Plena Ilustrita Vortaro
11. J. Galtung, trad. V. L.: Davoso aŭ Portalegro, Monda Asembleo Socia, 2006-03-31

administraj notoj

pri ~ego:
     Ĝenas en la difino la nedifinita termino "eks~o". "Eksa
     urbo" sufiĉus. Aŭ "tre granda ~o formiĝinta per enkorpigo de
     antaŭaj ĉirkaŭ~oj" (sed ĉiuj ~oj tiel disvolviĝis!).
     [MB]
   

[^Revo] [urb.xml] [redakti...] [artikolversio: 1.47 2011/11/21 21:10:09 ]