PMEG

Ĉefpaĝo Enhavo Det. enhavo Indekso Menuo Antaŭa Sekva

De rilate al participo

Aktiva participo «

Ĉe aktiva participo kun A-finaĵo aŭ E-finaĵo (...anta, ...inta, ...onta, ...ante, ...inte, ...onte), de-esprimo havas la samajn signifojn kiel ĉe verbo:

  • Ni estis vojaĝantaj de lando al lando. = ...vojaĝis de lando al lando.

  • Ruĝiĝinte de honto ŝi forkuris. = Post kiam ŝi ruĝiĝis de honto...

  • Ne parolu al li antaŭ ol li estos trankviliĝinta de la ŝoko. = ...antaŭ ol li trankviliĝos de la ŝoko.

Aktivaj participoj kun O-finaĵo (...anto, ...into, ...onto) montras personon (iafoje aĵon), kiu faras, faris aŭ faros agon. Ĉe tiaj vortoj de-esprimo ĉiam montras la sencan objekton de la ago:

  • Venu, ni atendas vin, Savonto de la mondo.[FE.22] La savanto savos la mondon. De montras objekton.

  • La konfesantoj de unu religio estas samreligianoj.[FE.37] Ili konfesas unu (saman) religion.

  • Ĉiuj loĝantoj de regno estas regnanoj.[FE.37] Ili loĝas la regnon.

Pasiva participo «

Rilate al pasiva participo (...ata, ...ita, ...ate, ...ote, ...ato, k.t.p.), de ĉiam montras sencan subjekton, aganton:

  • Ŝi estas amata de ĉiuj.[FG] Ĉiuj amas ŝin.

  • Tiu ĉi komercaĵo estas ĉiam volonte aĉetata de mi.[FE.25] Mi aĉetas la komercaĵon.

  • La surtuto estas aĉetita de mi, sekve ĝi apartenas al mi.[FE.25] Mi aĉetis la surtuton.

  • La ŝuldoj de mia filo ne estos pagataj de mi.[FE.25] Mi ne pagos la ŝuldojn.

  • Li staras kvazaŭ frapita de fulmo.[Rt.92] Ŝajnis, kvazaŭ fulmo frapis lin.

  • La montoj estis kovritaj de neĝo.[FA1.136] Neĝo kovris la montojn.

  • Ili estas konatoj de mi. Ili estas personoj, kiujn mi konas.

Oni ankaŭ povas uzi fare de, se oni volas tre klare montri, ke temas pri aganto: La infano estis forprenita fare de la patrino. Laŭ Fundamenta regulo la rolmontrilo por aganto en pasivo estas de. Malklareco do principe ne povas estiĝi. Se oni volas uzi alisignifan de-esprimon ĉe pasiva participo, oni normale devas tion montri klare per disde, for de, ekde aŭ simile: La infano estis forprenita disde la patrino. Oni forprenis ĝin de la patrino. Iafoje oni povas uzi al en ĉi tiaj okazoj.