tradukoj: be cs de en es fr pl pt ru tp

*disput/i

*disputi

(ntr)
Prezenti partion, opinion en disputo1: kiam Naomi vidis, ke ŝi firme decidis iri kun ŝi, tiam ŝi ĉesis disputi kun ŝi [1]; pri la profundeco de niaj propraj sentoj ni ne volas disputi [2]; vi bone dormis, dum mi sidis kaj disputis kun nia maljuna amiko, ĉu tio estis historio, ĉu fabelo [3]; la junaj knabinoj pasie disputas pri la libro de Buĥarin [4]; pri tiu demando ankoraŭ disputas teoriistoj kaj filozofoj [5]; kial vi volas disputi kun mi [6]? VD:debati, polemiki, diskutiVD:kvereli, konflikti

Rim.: PV kaj la PIV-oj trudas al tiu verbo sencon proksiman al „kvereli“. Kvankam vulgaruloj iam disputas tre akre kaj kvereleme, tio ne estas nepra trajto de la verbo mem; la ekzemploj el diversaj aŭtoroj, malnovaj kaj modernaj, pruvas la eblon disputi amike, afable kaj respekte. [Sergio Pokrovskij]

disputo

1.
Vorta konkuro (buŝa aŭ skriba), en kiu ĉiu el la partoprenantaj partioj defendas siajn tezojn (regule prezentitajn), argumentas pri ilia pravo kaj kontestas la tezojn de la kontraŭuloj: pri tio mi havis kun la reĝo de elfoj plenforman disputon [7]; subtilaj sofistaj disputoj kies celo estas nur ilia propra gloro dum disputado, ĉu en tribunalo ĉu en privata vivo [8]; la Lepsika disputo estis grava evento en la historio de Reformacio; la organizaĵo „Europa Union Deutschland“ la 22-an de Junio 2007 aranĝis publikan disputon pri eŭropa lingvo-politiko [9].
2.
Reciproka pretendado je iu rajto, posedaĵo ktp: post kreo de la nova federacia ŝtato, disputoj pri la amplekso de tiuj apartaj povoj solviĝas pli ofte fare de juĝistoj ol fare de politikistoj [10]; la loto ĉesigas disputojn kaj decidas inter potenculoj [11]; pasanto, kiu sin miksas en malpropran disputon [12]; pacienculo kvietigas disputon [13].

disputema

1.
Kiu ofte kaj volonte disputas, polemikas: ĝi estas la rezulto de surprizega nombro da eksperimentoj (...) fare de la tre bona observanto kaj tre disputema atestanto Gartner [14]
2.
(evitinde) = Kverelema: disputema virino.

nedisputebla

(evitinde)
= Nekontestebla: havi nedisputeblan aŭtoritateconZ.

Rim.: Tiu vorto estas misgramatika, ĉar en Esperanto disputi ne estas verbo transitiva, kaj la sufikso -ebl havas sencon pasivan. La celatan sencon transitivan esprimas la verboj „kontesti“ kaj „pridisputi“. [Sergio Pokrovskij]

pridisputi

(tr)
Kontesti: okupanta ŝtato ne rajtas esence ŝanĝi la staton de fremda aŭ pridisputata teritorio kaj ne rajtas tie loĝigi siajn civilulojn [15].

tradukoj

anglaj

~i: argue, contend, *dispute.

belorusaj

~i: дыспутаваць, спрачацца.

ĉeĥaj

~i: přít se.

francaj

~i: se disputer, se quereller. ~o: dispute; ~ema: querelleur; ne~ebla: indiscutable.

germanaj

~i: *disputiren, *streiten. Lepsika ~o: Leipziger Disputation.

hispanaj

~i: disputar.

polaj

~i: dysputować, prowadzić dysputę, spierać się; ~o 1.: dysputa, spór; ~o 2.: spór; pri~i: kwestionować. Lepsika ~o: dysputa lipska.

portugalaj

~i: disputar, contender, porfiar, questionar.

rusaj

~i: *спорить; ~o 1.: диспут; ~o 2.: тяжба, раздор; ~o: спор; ~ema 1.: придирчивый, склонный к спорам; pri~i: оспорить, оспaривать. Lepsika ~o: Лейпцигский диспут.

tokiponaj

~o: utala.

fontoj

1. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Rut 1:18
2. H. A. Luyken: Pro Iŝtar, ĉap. 23a
3. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Sambuka virineto
4. V. Varankin: Metropoliteno
5. Platono, tr. D. Broadribb: La Respubliko, Noto de la tradukinto
6. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeremia 2:29
7. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Monteto de elfoj
8. Platono, tr. D. Broadribb: La Respubliko, Parto 5a
9. Informilo por Iinterlingvistoj, 63 (4:07), p. 5a
10. Kep ENDERBY: Unu grandan rondon familianMonato
11. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 18:18
12. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 26:17
13. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 15:18
14. Ĉ. Darvin, tr. Klivo Lendon: La Origino de Specioj, ĉap. 8a
15. Eskil SVANE: Misinformaj komentojMonato

[^Revo] [disput.xml] [redakti...] [artikolversio: 1.22 2010/10/06 16:30:17 ]