tradukoj: de el en es fr hu it nl pt ru

^*ŝuld/i [1]

^*ŝuldi

1.

Devi laŭleĝe pagi iun sumon: vi ŝuldas al mi mil frankojn; riĉa estas tiu, kiu ŝuldas al neniu [2].

2.

Havi moralan devon esti danka al iu pro ia servo; danki⁴: mi ŝuldas al vi grandan dankon; mi ŝuldas al tiu artikolo mian konverton^B; al lia senlaca laborado ni ŝuldas la tutan kongreson kaj la ĝojojn, kiujn ĝi alportis al ni^Z; la lando ŝuldas sian prosperon al la terkulturo.

3.

Devi fari ion pro morala devo: ni ŝuldas al la anoj klarigojn pri nia sinteno.

ŝuldo

1.

droni en la ŝuldoj^B; sidi en ŝuldoj ĝis super la ŝultroj^Z.

2.

tio estas por mi sankta dankŝuldo.

3.

al vi obei estas mia ŝuldo^Z (devo); la filo, laŭ la ŝuldo de infano, funebri devas kelkan tempon^Z; amo kaj ŝuldo ordonas ĝin al ni^Z; miaj ŝuldoj de mastrino min vokas^K.

ŝuldanto

Tiu, kiu ŝuldas iun sumon al aliulo: pago de ŝuldanto estas bona en ĉiu kvanto [3] tufo.

ŝuldato

(evitinde) kreditoro
Rim.: Ĉi tiun sencon mi opinias erara kaj misgramatika: ĉe la verbo ŝuldi oni ne konfuzas la dativan komplementon (al kiu oni ŝuldas) kun la objekto (kion oni ŝuldas). Tial ŝuldato povas esti nur pruntita persono (eventuale sklavo aŭ dungito kiun ties mastro aŭ dunganto pruntedonis al iu alia). La vorto aperis en PV; la PIV-oj (tute prave) ĝin forigis. [Sergio Pokrovskij]

ŝuldigi

Fari al iu servon, kiu morale devigas lin al dankemo: tion farante, vi min ŝuldigas senfine [4].

ŝuldiĝi

Sin devigi; akcepti aŭ ricevi ian devon: tiele vi plenumos la ŝuldiĝon de via ĵuro^Z.

senŝuldigi, malŝuldigi

Liberigi iun je tio, kion li ŝuldas: malŝuldigi al iu lian ŝuldon^Z.

ŝuldateco^Z

Stato de tiu, al kiu aliulo ŝuldas dankemon, konsiderata rilate al la ŝuldanto.
Rim.: Kvankam la vorto efektive estas Zamenhofa ― mi trovis ĝian uzon en „Paroli pri serioza korespondado aŭ serioza aldoniteco kaj ŝuldateco kaj tiel plu en tiu ĉi ― ha, ha, ha! vi scias, kion mi volas diri ― pri tio ĉi paroli estus kompreneble malsaĝeco“ [5] ― tamen ankaŭ ĝi estas malakceptebla (en la ĉi-supre difinita signifo) pro la sama motivo, kiel en la Rimarko ĉe „ŝuldato“. Cetere, la interpreto donita en la difino ne estas la sola ebla en la koncerna teksto ― kaj aliajn uzojn de tiu vorto mi ne konas. [Sergio Pokrovskij]