tradukoj: de fr hu nl pt ru vo

^*tra

I.

^*tra

Prepozicio montranta:

1.

Lokon, en kiu iu movo komenciĝas ĉe unu ekstremo kaj atingas la alian: du ekbriloj de fulmo trakuris tra la malluma ĉielo [1]; malrapide ambaŭ iris tra la longa malplena strato^Z; vojaĝi ŝipe tra la Rejno de Majenco ĝis Kolonjo; li vagas tra senvojaj sablaj dezertoj^Z; tra la ventego la voĉo ne aŭdiĝas^Z. laŭ ¹

2.

Lokon, en kiu pasas iu movo, kiu komenciĝis antaŭ ĝi kaj daŭras pluen: tra la fenestro [...] la vaporo iras sur la korton [2]; pelu mizeron tra l' pordo, ĝi revenos tra l' fenestro [3]; tra unu orelo eniras, tra la dua eliras [4]; mallarĝa vojeto kondukas tra tiu ĉi kampo al nia domo [5]; se ni eĉ supozos, ke fina lingvo de la estontaj generacioj estos ne Esperanto, en ĉia okazo la vojo al tiu ellaborota lingvo nepre devas konduki tra Esperanto^Z; la suno brilis sur lin tra inter la branĉoj^Z.
Rim.: Kiam la kunteksto ne montras sufiĉe klare, ke la movo daŭras pli malproksimen ol la koncernata objekto, oni povas uzi la akuzativon: la stana soldato falis tra fendon [6]; estas pli facile por kamelo iri tra trueton de kudrilo, ol por riĉulo eniri en la regnon de Dio [7]. Zamenhof en [8] asertas, ke la uzo de akuzativo post tra obeas la samajn regulojn, kiel post ĉiu alia prepozicio, sed samtempe li agnoskas, ke la senca diferenco estas kutime tre malgranda. Ŝajnas tamen, ke la regulo por tra estas iom alia: ja akuzativo uzata kun prepozicio P ordinare signifas „al loko situanta P...“, do pli-malpli „al P...“, dum por prepozicio tra ĝi signifas „al iu loko (ajna), P...“, alidire la trairata kaj la celata lokoj ne kongruas.

3.

Tempon, dum kiu daŭras iu ago, ekde ĝia komenciĝo: la koko krias tra la tuta nokto^Z; vin mi petas, volu resti tra kelka tempo en palaco mia^Z; la alta urbo, kiu tra dek jaroj la tutan grekan forton kontraŭstaris^Z. dum

II.

Vortero kun la senco ².

trae

De unu flanko ĝis alia: tranĉi homon trae per unu frapo de glavo.

traigi

Fari, ke io iru trae de io: traigi iun per glavo; (figure) bonhumoro traiĝas la tutan kurson.

III.

Prefikso signifanta:

1.

De komenca ĝis fina loko: trahaki, trairi, trakuri, tralasi, trapasi, tratranĉi, traveturi; traflugis anĝelo preter la orelo^Z; tralegi libron^Z (legi de la unua ĝis la lasta paĝo kun pli malpli da atento); atentan tralegon de tiu libro mi rekomendas al ĉiuj^Z; distrite, pedante trarigardi muzeon.

2.

De komenca ĝis fina momento: ili tradormis tie la nokton^Z; trababili la lecionhoron; tradanci la nokton; tranokti en iu loko; tralabori la tagon; ĉiu tago estis vane trasonĝita^Z (pasigita sonĝante); travintri^Z; vivon travivi estas art' malfacila [9]; trasurporti mizeron kaj suferojn^Z.

3.

De komenca ĝis fina grado de plenumo; komplete, tutplene: trabruli (tutbruli); li tradandis (fordandis) en la vojo la monon^Z; tradiboĉi (fordiboĉi) ĉion ĝis la lasta ĉemizo^Z; mi estas trafrostita (tutfrostita); tiun libron oni devas tralerni^Z (finlerni); jen ili ĉiuj elfrotiĝos kiel vesto, tineoj ilin tramanĝos^Z (formanĝos). el II, 2.
Rim.: Ĉar laŭ tiu lasta signifo la pref. tra estas ofte dubasenca, oni uzu prefere la pli taŭgajn vorterojn fin, for, tut.