tradukoj: be cs de es fr hu pl pt ro ru sv

*dum[1]

I.

*dumTEZ

A.
Prepozicio signifanta:
1.
En la tempo, en kies daŭro io okazas: fleksu arbon dum ĝia juneco [2]; dum la manĝado venas apetito [3]; dum la parolado li dormis. VD:ĉe 2.a, en 1.b.
B.
Subordiga konjunkcio signifanta:
2.
En la tempo, kiam: forĝu feron, dum ĝi estas varmega [4]; dum vi estos feliĉaj, vi havos multajn amikojn; dum vi paroladis, li dormis.
Rim.: Kelkaj uzas en tiu senco dum kiam, kio estas senutila nekonsilinda taŭtologio.
3.
Kontraste kun tio, ke: vi estas juna, dum mi estas maljuna; dum Esperanto daŭre vivas, Volapük jam longe estas mortintaZ; dum la naciaj lingvoj estas rigidaj, Esperanto kontraŭe estas senfine fleksebla. VD:ĉe 2.d, kontraŭe, sed.
Rim.: Kelkaj uzas en tiu senco dum ke, kio estas iom duba esprimo.
II.
Vortero kun la senco dum 1 aŭ 3:

dumaZ

1.
Samtempa.
2.
Provizora, intertempa, ĝisa.

*dume

1.TEZ
Dum tiu tempo, intertempe, interdume: ili sin pretigis, ni dume babilis; dume oni alvenis al la manĝejoZ.
2.
Provizore, ĝise: ni dume lasu flanke tiun demandonZ; estas pli prudente akcepti dume la lingvon en ĝia nuna formoZ.
3.
Kontraste kun tio; kontraŭe; malgraŭe; tamen: principoj kaj postuloj puŝis kaj malhelpis unu la alian, dume en la teorio ili ŝajnis al mi tute bonajZ; dume lingvo arta, anstataŭ tiu ĥaoso, donas al vi sole nur ses vortetojn [5].
Rim.: Estas malkorekta kaj nepre evitinda la uzado de la adverbo dume en la senco de la konjunkcio dum.

interdume

(malofte)
=intertempe interdume Gabĉjo nerimarkeble malfermis sian historilibron kaj duonokule kun granda plezuro rigardadas [6].
III.
Prefikso kun la senco dum 1:
dumviva membro, rento; dumnokta irado.

tradukoj

belorusaj

~ 1.: на працягу; ~ B: пакуль, у той час як; ~a 1.: адначасны; ~a 2.: часовы; ~e 1.: тым часам; ~e 2.: часова, пакуль; ~e 3.: тады як.

ĉeĥaj

~e: zatím, mezitím.

francaj

~ 1.: pendant, durant; ~ 2.: alors que, cependant que, lorsque, pendant que; ~ 3.: alors que, tandis que; ~e 1.: cependant, entre temps, pendant ce temps; ~e 2.: pour l'instant; ~e 3.: cependant, en revanche, pourtant, toutefois; inter~e: cependant.

germanaj

~ 1.: während; ~ 2.: solange, während; ~ B: während; ~e 1.: währenddessen, unterdessen, derweilen, derweil; ~e 2.: zunächst, erstmal; dum III: -lang.

hispanaj

~ B: mientras; ~e: mientras.

hungaraj

~ 1.: alatt, közben; ~ 2.: míg, ameddig; ~ 3.: ellenben, addig; ~a 1.: egyidejű; ~a 2.: ideiglenes, átmeneti; ~e 1.: eközben, ezalatt, aközben, azalatt; ~e 2.: egyelőre; ~e 3.: ellenben.

polaj

~ 1.: gdy; ~ 2.: podczas gdy; ~ B: gdy, podczas gdy; ~a 2.: tymczasowy; ~e 2.: na razie, tymczasem.

portugalaj

~ 1.: durante; ~ B: enquanto, ao passo que; ~a 1.: simultâneo; ~a 2.: provisório; ~e 1.: simultaneamente; ~e 2.: provisoriamente.

rumanaj

~ 2.: în timp ce; ~ B: în timp ce.

rusaj

~ 1.: в течение; ~ B: в то время как; ~e 1.: тем временем; ~e 2.: пока; ~e 3.: тогда как.

svedaj

~ 1.: under (om tid); ~ B: medan.

fontoj

1. E. Grosjean-Maupin: Plena Vortaro de Esperanto
2. L. L. Zamenhof: C. Rogister ed.: Proverbaro esperanta
3. L. L. Zamenhof: C. Rogister ed.: Proverbaro esperanta
4. L. L. Zamenhof: C. Rogister ed.: Proverbaro esperanta
5. L. L. Zamenhof: Esenco kaj Estonteco
6. F. Karinthy, trad. J. Farkas: Mi instruas mian fileton, Nica Literatura Revuo, 1957-01 ĝis 02, numero 2/3, p. 83a-86a

administraj notoj

pri ~e 3.: 
        La rimarko estas kripta. Ĝi verŝajne rilatas al la
        unua ekz-o, en kiu eblus kompreni "~e" kiel konjunkcion. Tio
        meritas
        pliajn klarigojn. [MB]
[^Revo] [dum.xml] [redakti...] [artikolversio: 1.25 2011/04/30 20:10:16 ]