Ekssufikso en multegaj radikoj kun plej diversaj signifoj. La vokalo "i" estas senkonkurence la plej ofta radikofino en Esperanto.
Interalie multaj nomoj de sciencoj kaj okupoj finigxas per "...io": geografio, biologio, agronomio, homeopatio, anatomio, kirurgio, filozofio. Por tiaj vortoj tre ofte ekzistas paralela radiko sen "i" por persono, kiu okupigxas pri la afero: geografo, biologo, agronomo, homeopato, anatomo, kirurgo, filozofo. Atentu, ke la radiko sen "i" foje havas alian signifon. Ekz. telegrafio estas okupo, sed telegrafo estas aparato, ne persono. El vortoj por sciencoj kaj okupoj oni ankaux povas fari nomojn de fakulo per la sufikso IST: geografiisto, biologiisto, agronomiisto k.t.p. Pro la longeco de tiaj vortoj, kaj pro la malagrabla duobla "i", oni normale preferas sensufiksan vorton, kiam tia ekzistas.
I estas ankaux ekssufikso en multaj landonomoj: Auxstralio, Gxibutio, Haitio, Sirio.
1. "Lando" (post nomo de popolo). Tre ofte uzata paralele kun la sufikso UJ en landonomoj:
La landnoma sufikso I ne estas oficiala. Iam gxi estis malrekomendata de la Akademio de Esperanto, sed ne plu (Aktoj de la Akademio II, pl 14). Gxi ecx estas uzata (paralele kun UJ) en la landonomaj rekomendoj de la Akademio (Aktoj de la Akademio III, p. 64 — 69).
2. "Lando" (post nomo de urbo, rivero, monto k.s.). Uzata en kelkaj okazoj por eviti plursignifajn geografiajn nomojn:
En multaj similaj okazoj oni tamen neniam uzas tiun cxi metodon kaj lasas la plursignifecon, ekz.: Malto (lando kaj insulo), Singapuro (lando kaj urbo), Nikaragvo (lando kaj lago), Kuvajto (lando kaj urbo), Paragvajo (lando kaj rivero), Kenjo (lando kaj monto), San-Marino (lando kaj urbo).
La Akademio de Esperanto prave rekomendis ne uzi la sufikson I en tiaj cxi nomoj (Aktoj de la Akademio III, p. 49). Nur se jam internacie ekzistas tiaj paralelaj nomoj (kun "i" por lando — sen "i" por urbo, rivero aux simile), oni ja uzu la distingon, sed tiam ne temas pri Esperanta sufikso, sed pri parto de radiko. Oni do ja uzu ekz. Algxero (urbo), Algxerio (lando), kaj Tunizo (urbo), Tunizio (lando), cxar tiaj nomoj ekzistas ankaux en aliaj lingvoj, sed oni prefere ne uzu formojn kiel Meksikio, Kebekio, Senegalio k.a., cxar tiuj nomoj ekzistas nur en Esperanto. En unu okazo temas pri du malsamaj landoj: Nigxero (rivero kaj lando inter Malio kaj Cxado), Nigxerio (lando inter Benino kaj Kameruno). En unu okazo la internacia distingo estas inversa: Brazilo (lando), Brazilio aux Braziljo (urbo). Se oni uzas tiajn cxi "i" nur laux la internaciaj formoj, tiaj okazoj tute ne kreas problemojn.
Se internacie du aux pli da nomoj samas, oni uzu laux bezono esprimojn kun urbo, rivero, monto k.s., kiuj estas multe pli klaraj ol neniodiraj I-formoj: Meksikurbo, la urbo Meksiko, la federacia sxtato Meksiko, la lando Meksiko, Kebekurbo, la provinco Kebeko, la rivero Senegalo, la lando Senegalo, la lando Luksemburgo, Luksemburgurbo, la urbo Luksemburgo, la (federacia) lando Brandenburgo, la urbo Brandenburgo, la Roma regno[Rt.130] k.t.p.