PMEG

Ĉe mova vorto DIS montras, ke pluraj aferoj moviĝas for en malsamaj direktoj:

• iri → disiri = iri for en malsamaj direktoj
• kuri → diskuri = kuri for en malsamaj direktoj
• ĵeti → disĵeti = ĵeti for en malsamaj direktoj
• sendado → dissendado = sendado for en pluraj direktoj

Ĉe vorto, kiu jam en si mem havas ian disigan signifon, DIS plifortigas tiun signifon:

• ŝiri → disŝiri = per ŝir(ad)o dividi en pecojn
• rompi → disrompi = per romp(ad)o dividi en pecojn
• pecigi → dispecigi = pecigi kaj dismeti
• haki → dishaki = haki en pecojn
• vastigo → disvastigo = vastigo en pluraj direktoj
• de → disde = "de" en formova aŭ malsimileca signifo

La vorto disde povas foje esti utila anstataŭ de rilate al pasiva participo, aŭ anstataŭ de rilate al verbo. En disde la prefikso DIS escepte aperas antaŭ neaga vorto.

Ĉe vorto kun ia kuniga signifo DIS anstataŭigas la kunigan signifon per disiga. DIS tiam egalas al MAL:

• volvi → disvolvi = malvolvi
• faldi → disfaldi = malfaldi
• sigeli → dissigeli = malsigeli, rompi sigelon

• disa = malkuna, dividita, maldensa
• dise = malkune, dividite, en malsamaj lokoj aŭ malsamaj direktoj
• disen = malkunen, en malsamajn lokojn aŭ malsamajn direktojn
• disa → disigi = igi disa(j), disdividi → disiĝi = iĝi disa(j), disdividiĝi, dismoviĝi
• disa karno → diskarni aŭ diskarnigi = forigi aŭ disŝiri ies karnon
• disaj membroj → dismembrigi = disdividi laŭ la membroj (membro estas ĉi tie aŭ korpa membro, aŭ difinita parto de tutaĵo)

Noto: Oni ankaŭ provis uzi DIS memstare anstataŭ disen, precipe en poezio: La mon' ruliĝis sur la planko dis. (Ekzemplo laŭ K. Kalocsay.) Normale oni ne povas tiel uzi DIS.