tradukoj: de en fr hu nl pl ru

^*katen/o

^*kateno

1.

Fortika ĉeno, uzata por ligi malliberulojn aŭ bestojn kaj malhelpi ilin forkuri: Jozef estis vendita kiel sklavo: oni enpremis liajn piedojn en katenojn [1]; venis al li Agag en katenoj [2].

2.

(figure) Ĉio, kio malhelpas libere agadi, forkuri ktp: vi povas flugi, kien vi volas, sed ni havas katenojn sur la piedoj! (ni ne rajtas forlasi nian laboron) [3]; [la virino], kies manoj estas katenoj [4]; ĉu ne devis ĉi tiu virino ... esti malligita el ĉi tiu kateno (kripleco) en la sabata tago? [5]; via spirito estas katenita de memforĝitaj katenoj [6].

3.

[7] Ebena kurbo laŭ la formo, kiun alprenas peza ŝnuro, kies du ekstremoj estas ligitaj al fiksaj punktoj: la kartezia ekvacio de kateno estas de la tipo y = a(e^x/a+e^-x/a)/2.

kateno

kateni, enkatenigi

1.

Ligi per kateno: kateni beston; mi estis katenita, kiam mi staris en la akuzitejo [8].

2.

(figure) Malhelpi ies liberan agadon: kiu donacon prenas, tiu sin katenas [9] ili sidis en mallumo, katenitaj de mizero^Z; kial do ni devas senbezone kateni nin? ^Z; kiu sian langon katenas, Dio lin benas [10] en lingvaj demandoj ĉiu superflua decido malutile katenas^Z; danĝere enkatenigi la lingvon^Z; li staris, kvazaŭ katenite al la tero; katenis min tiu grandioza spektaklo (mi ne povis foriri rezignante tiun spektaklon).

kateniĝi

Iĝi katenita: tro rapida edziĝo, porĉiama kateniĝo [11].

alkateni

Ligi al io per kateno: alkateni hundon al pordo; (figure) vi estas alkatenita, sed al pan-dona arbo! (al bona ofico) [12]; (figure) [la patrino] de multaj monatoj estis alkatenita al la lito [13]; la venkitajn reĝojn li alkatenigis per oraj ĉenoj al sia kaleŝo [14]. alforĝi.

malkateni, senkatenigi

Forpreni la katenojn: malkateni sklavon.

mankateno

Kateno kun du ŝloseblaj ringoj, per kiuj oni ligas la manartikojn de arestito.

premkateni

Kateni per forta morala premo: Mustafa Kemal Paŝa persiste provas disrompi la religian kirason, kiu premkatenas la popolon [16].