Jxus = "antaux tre mallonga tempo, antaux momento":
Jxus finigxis dudek kvin jaroj de la tempo, kiam [...] aperis publike la lingvo.[OV.406] = Antaux tre mallonga tempo finigxis...
En la "Germana Esperantisto" mi legis, ke vi jxus festis la 70-an datrevenon de via naskigxo.[OV.567]
Li jxus starigis sian malgrandan teatron, kaj la homoj sidis cxirkauxe, por rigardi la komedion.[FA1.40] = Li antaux tre mallonga tempo starigis...
Sxi meditas pri la jxus auxditaj vortoj.[M.43]
Sxi alportis al li krucxon da akvo, kiu cetere havis strangan aldonan guston, preskaux kiel mara akvo kvankam gxi jxus estis alportita el puto.[FA1.75]
La fruktoj por nia matenmangxo jxus estas desxiritaj de tiuj cxi arboj.[BV.17]
De jxus mi estas membro de SAT (Sennacieca Asocio Tutmonda). = Mi jxus farigxis membro de SAT (kaj ankoraux estas membro). Praktike oni tre malofte uzas de jxus, sed tio estas tute korekta.
Jxus cxiam montras tempon pli fruan, pasintan, antauxan. Jxus do cxiam aperu kun IS-verbo, INT-participo aux IT-participo, eventuale kun US-verbo aux U-verbo (kiuj estas sentempaj).
Kelkaj uzas jxus en la signifo "precize en la nuna momento, precize en tiu momento". Tio estas eraro. Jxus cxiam almontras la pasintecon, momenton antauxan. Ne eblas diri: *Li jxus venas.* Necesas diri: Li gxuste nun (precize nun, ekzakte nun...) venas. Iuj uzas jxus en la signifo "precize, gxuste" ecx kiam tute ne temas pri tempo. Ankaux tio estas eraro. Jxus cxiam estas tempa vorteto. Ne eblas diri: *Mi havas jxus tiom da mono, kiom mi bezonas.* Necesas diri: Mi havas precize (gxuste, ekzakte...) tiom da mono... Ne diru: *Li logxas jxus apud la stacidomo.* Sed: Li logxas tuj/gxuste apud la stacidomo. Ecx cxe Zamenhof oni trovas eraran uzon de jxus: *Kial ni devas jxus nun paroli pri li.*[BV.10] = ...gxuste nun... La frazo estas en tre frua traduko el la Germana, kie la sama vorto signifas kaj jxus kaj gxuste.
Jxusa = "jxus okazinta": La jxusa okazajxo tre sxokis min.