tradukoj: bg de en fr hu nl pt ru tp tr

^*gard/i [1]

^*gardi

1.

(iu) Atenti, zorgi por eviti minacantan danĝeron aŭ eblan malbonon al iu aŭ io: gardi iun kiel la globon de la okulo^Z; li lokis antaŭ la Edena ĝardeno la kerubon kaj flaman glavon por gardi la vojon [2]; gardi iun kontraŭ malrespekto^Z; por gardi niajn venontajn batalontojn kontraŭ similaj surprizoj... [3]; por gardi sin kontraŭ troaj superakvoj ili konstruis potencajn digojn [4] kontraŭ sufero Vi min gardos [5]; la Eternulo gardos vian piedon kontraŭ reto [6]; estas tia odoro de brasiko, ke oni devas gardi sian nazon [7]; gardu vin de tia malpaciĝo; bone gardanta hundo; ŝi mem tute ne zorgas pri si kaj tute sin ne gardas [8]; ŝi estis por mi ĉiam kara gardataĵo^Z; gardi (prizorgi) la interesojn de iu; ĝi estas kreita nur por gardi la ekstreme necesan kontinuecon en nia lingvo [9]; sin gardi, ke ne ...u (zorge eviti fari danĝeran aŭ malbonan agon); gardu vin, ke vi ne falu^Z; gardu vin, ke vi ne plu faru tian eraron^Z; oni ordonis, ke mi min gardu^Z, ke neniu vidu min^Z. protekti

2.

(iu) Atenti, zorgi, por eviti, ke iu faru malbonon aŭ kaŭzu danĝeron: gardi krimulon, malliberulon; kiu gardas sian langon, tiu gardas sian animon kontraŭ malfeliĉoj [10]; gardu vin (atentu).

3.

(io) Servi por evitigi danĝeron aŭ malbonon; ŝirmi: remparo gardas la urbon; tuko gardis la nukon kontraŭ la suno; la severa netuŝebleco de la „Fundamento“ gardos ĉiam la unuecon de nia lingvo [11].

4.

(iu) Konservi por baldaŭa uzo; teni nedifektita aŭ neŝanĝita por difinita destino: gardu kandelon por la nokto[12]; gardi lokon por plua enskribo; gardu miajn vortojn en via memoro^Z; gardu miajn konsilojn, moralinstruojn en via koro^Z; gardu vian monon, mi ne bezonas ĝin; kiu gardas saĝon, tiu trovas bonon [13].

5.

Konservi, reteni: gardi sekreton, pozon, dokumenton; gardi fidelecon al iu, la memoron pri bonfaro; mi gardas la esperon, ke venos pli favoraj tempoj; gardi sian personan dignon^Z; gardi sian opinion, konvinkon.

garde

1.

Gardante, por gardi: en la posta nokto staris garde la dua filo [14].

2.

Gardeme, atente al eblaj danĝeroj: li sidis sur la dorso de la orienta vento, kiu tre garde lin tenis [15]; garde porti pakaĵeton.

gardo

1.

Restado por protekti ion aŭ iun: ni starigis pro ili gardon tage kaj nokte kontraŭ ili [16]; la domo [...] estas sub lia gardo [17]; fari noktogardon.

2.

(evitinde) Gardantaro: arestitoj [...] ĉirkaŭitaj de forta grandanombra gardo [18].

gardado

Aranĝita, longa zorgado pri iu aŭ io por ĝin konservi kaj protekti: tiu komitato ekzistas por la gardado de la interesoj de la tuta esperantistaro [19].

gardisto

Homo kies okupo, ofico estas gardi: la gardisto de la malliberejo restas muta por ĉiuj liaj demandoj [20]; arbargardisto; gardisto de muzeo .

gardistejo

Loko aranĝita por ke gardistoj tie restu, ofice aŭ ripoze inter gardotempoj: antaŭ la pordego troviĝis gardistejo^Z; eniru en la gardistejon [21].

gardestari, gardostari

Garde deĵori starante ĉe posteno: la pastroj [...] gardostaris ĉe la sojlo [22].

gardostaranto

Soldato, kiu deĵoras gardante ĉe sia posteno, gardosoldato: la lokon oni ĉirkaŭbaris per ora kradaĵo, kaj tage kaj nokte apud ĝi staris gardostaranto [23].

antaŭgarda

Kiu evitas eblajn malbonojn antaŭ ilia apero: la rabista knabino levis la malgrandan Gerdan sur la cervon, kaj ŝi estis tiel antaŭgarda, ke ŝi alligis ŝin fortike kaj eĉ donis al ŝi malgrandan sidkusenon [24]; vi do devas [...] trovi antaŭgardajn rimedojn [25].

antaŭgardi

Neebligi la efikon de malbonaĵo jam antaŭ ĝia apero: antaŭgardu la Izraelidojn kontraŭ ilia malpureco [26]; ni ĵuras fidele [...] ne ekripozi pli frue, ol ni antaŭgardos niajn sanktajn urbojn de la malamikoj [27]; kinino antaŭgardas de febro; infanoj antaŭgarditaj kontraŭ difterio per injektoj; eble ni troas nian antaŭgardon kontraŭ la pastraj viperoj [28]. antaŭmalhelpi, antaŭsavi

ĉasgardisto

Homo, komisiita por gardi ĉasejon.

kampogardisto

Homo komisiita por kontrole trairi la kamparon, zorgi pri erarantaj homoj aŭ brutoj, entruduloj, sovaĝaj bestoj, difektoj: kiel kampogardistoj ili ĉirkaŭas ĝin [29].

korpogardisto

Protektisto, kiu akompanas gravulon kaj defendas lin kontraŭ atakoj: la korpogardistoj stariĝis, ĉiu kun siaj bataliloj en la mano [30].

noktogardisto

Dumnokte deĵoranta gardisto: mi diris al vi, ni bezonas noktogardistojn [31].

^*singarda

Atenta por eviti malbonon, havanta singardon: singarda kontraŭ^Z; singarda pri^Z; ho, kun li oni devas esti singarda [32]! estu singarda, ke vi ne faligu ĝin [33]; ni ĉiuj devas esti tre singardaj en la lingvaj demandoj.

singardo

Atento, prizorgo, detenemo pri siaj agoj aŭ paroloj por eviti malbonon; saĝeco, per kiu oni senkulpe kaj sendanĝere kondutas: havu singardon kontraŭ la fajro; oni devas kutimi al granda singardo por trapasi la stratojn de la modernaj urbegoj.

singardeco

singardema

Ĉiam atenta, provanta eviti misojn aŭ danĝerojn: kritiki oni devas singardeme [35]!

sengardulo^Z

Nesingardulo. facilanima