tradukoj:
be cs de en es fr hu nl pt ru tr vo
*sci/i [1]
*scii
(tr)
- 1.
-
Koni certe kaj precize:
mi scias, ke vi estas honesta;
ŝi sciis, ke ŝi mem kantus pli beleZ;
mi ne sciis, kion fariZ,
kiel min savi, kiun el la ambaŭ elektiZ;
ŝi ne scias, kien ŝi irasZ;
vi ne scias, ĉu ne estos malfeliĉoZ;
poloj, kiuj ne scias alian lingvon krom sia propra
[2];
se la lernanto scius bone sian lecionon
[3]...
neniu scias ĉionZ;
ne scii la detalojn de la regularo;
neniu scias lian tombonB
(kie estas lia tombo);
la venĝo ne devas scii (havi) limojnZ;
(frazaĵo)
kiom mi scias
(laŭ tio, kion mi scias)
Z.
- 2.
- scipovi
scii naĝiB;
scii ludi ŝakojn;
sciu (estu kapabla) elokventi,
sciu ankaŭ silenti
[4];
vi sciis bone ekspluati mian situacionZ.
scio
- 1.
- sciado
scio de kelkaj ĝeneralaj principoj povas
anstataŭi la scion de multaj faktoj;
tio fariĝis sen mia scio
;
laŭ mia scio
.
- 2.
- sciaĵo
akiri multajn sciojnZ;
plimultigi sian scionZ;
via buŝo tenu scionZ.
sciado
-
Stato de tiu, kiu scias:
sciado pri higieno estas ĉiam utila;
nesciado de leĝo neniun pravigas
[5].
sciaĵo
-
Tio, kion oni scias, informo, fakto...:
nia nuna komunismo (...) estas bazita
sur scienca fundamento, ekipita per ĉiuflankaj
teoriaj kaj praktikaj sciaĵoj
[6];
simile vi devas akcepti ke sciaĵoj ne nur
ŝuldas sian sciiĝon al la Bono, sed ankaŭ
siajn ekziston kaj realecon
[7].
*sciigi
(tr)
-
Igi, ke iu sciu pri io:
mi sciigas, ke de nun la ŝuldoj de mia filo ne estos pagataj
de
mi
[8];
sciigu Johanon pri tio
[9];
paĝio ... sciigis al li la komploton
[10];
oni sciigis al la princo, ke malsupre atendas liaj infanoj
[11].
sciigo
-
Tio, kion oni sciigas:
hodiaŭ mi ricevis bonan sciigon;
la sciigo pri mobilizado disportiĝis kiel fulmotondro.
avizo,
informo,
novaĵo
antaŭscii
(tr)
-
Anticipe scii:
ĉi tion antaŭsciante, gardu vin, por ke vi
ne forlogiĝu per la eraro de la pekuloj
[12];
la nomarĥo kun ĝemo sin ĵetis sur la plankon, kaj
antaŭsciigis Mefreson, ke li estas grave malsana
[13];
la unua parto [de la historio] povus resti
nerakontita,
― ĝi tamen donos al ni antaŭsciigojn,
kaj tiaj ĉiam estas utilaj
[14].
ĉioscia
-
Kiu scias ĉion, aŭ tia ŝajnas pro tre
vasta kompreno:
homo ne povus esti tiel saĝa kaj ĉioscia
[15].
ekscii
(tr)
- 1.
-
Ricevi aŭ akiri informon, iĝi scianta ion:
ekscii la veron;
ekscii pri ies intrigoj;
ekscii gravan novaĵon;
kaj ili eksciis, ke la kesto de la Eternulo
venis en la tendaron
[16];
kiam David eksciis, ke Saul intencas malbonon
kontraŭ li, li diris al la pastro Ebjatar:
Donu la efodon
[17].
- 2.
-
Per sperto aŭ travivaĵo bone, ĝisfunde kompreni:
sed kiam mi dediĉis mian koron, por ekkoni la
saĝecon kaj ekkoni la malsaĝecon kaj
sensencecon, mi eksciis, ke ankaŭ ĉi tio
estas ventaĵo
[18].
multescia
-
Havanta multajn sciojn vaste pri diversaj temoj aŭ
profunde pri unu temo:
Valdemaro Doe estis malhumila kaj fiera, sed ankaŭ multescia
kaj sperta
[19].
malscio
(malofte)
-
Plena senscio:
ili tre miris pro nia malscio
[20].
scipovi
(tr)
-
Kapabli fari
ion danke al akiritaj scioj kaj praktika ekzercado:
scipovi la hispanan lingvon;
la kvinjara Ludoviko jam scipovis legi kaj skribi ruse
[21];
ili scipovis konservi sufiĉe liberan komunuman
aranĝonZ.
scivola
-
Tre deziranta scii:
la mastro ... scivola sekvis lin senbrue
[22].
scivolo, scivoleco
-
Deziro sciiĝi.
povoscii
(tr)
(arkaismo)
- scipovi
li povosciis naĝi
[23];
povoscii paroli judeZ,
povoscii ludi harponZ;
fari bonon ili ne povosciasZ;
ili ne hontas, eĉ ne povoscias
ruĝiĝiZ;
povoscii pretigi vinberan saŭconZ;
oni devas povoscii porti kaj gardi sian personan
dignonZ.
Rim.:
En la moderna lingvo la formo „scipovi“
estas preferata.
tradukoj
anglaj
~i:
know;
~o:
knowledge;
~ado:
knowledge;
~aĵo:
knowledge;
~igi:
inform;
antaŭ~i:
know in advance;
ĉio~a:
omniscient;
ek~i:
learn, realize;
mal~o:
ignorance;
~povi:
know how;
~vola:
curious;
~volo, ~voleco:
curiosity;
povo~i:
know how.
belorusaj
~i:
ведаць;
~o 1.:
веданьне;
~o 2.:
веда;
~ado:
веданьне;
~aĵo:
веда;
~igi:
паведаміць;
~igo:
паведамленьне;
mal~o:
няведаньне;
~povi:
умець;
~vola:
цікаўны;
povo~i:
умець.
ĉeĥaj
~i:
vědět, umět.
francaj
~i:
savoir (verbe);
~o:
connaissance, savoir (subst.);
~ado:
connaissance, savoir (subst.);
~aĵo:
connaissance, savoir (subst.);
~igi:
apprendre (faire savoir), faire part (de quelquechose), faire savoir;
~igo:
annonce, avis (annonce);
antaŭ~i:
savoir d'avance;
ĉio~a:
omniscient;
ek~i:
apprendre (une nouvelle), s'apercevoir (que);
multe~a:
érudit, savant (adj.);
mal~o:
ignorance;
~povi:
savoir (une langue, nager,
etc.);
~vola:
curieux.
kiom mi ~as:
autant que je sache;
sen mia ~o:
à mon insu;
laŭ mia ~o:
à ce que je sais;
antaŭ~igi:
avertir, informer;
antaŭ~igo:
avertissement, information préalable.
germanaj
~i:
wissen;
~o:
Wissen;
~igi:
mitteilen;
~igo:
Mitteilung;
mal~o:
Unwissen;
~povi:
können;
~vola:
neugierig, wissbegierig;
~volo, ~voleco:
Neugier;
povo~i:
können.
hispanaj
~i:
saber.
hungaraj
~i 1.:
tud;
~i 2.:
tud, képes;
~o 1.:
tudás, tudomás;
~o:
tudás, ismeret;
~ado:
tudás (ismerés);
~aĵo:
tudott dolog, ismeret;
~igi:
közöl, tájékoztat, tudat, üzen;
~igo:
tájékoztatás, értesítés, közlés, közlemény, üzenet;
antaŭ~i:
előre tud;
ek~i 1.:
megtud, tudomást szerez;
ek~i 2.:
megért;
multe~a:
nagy tudású;
mal~o:
tudatlanság;
~povi:
tud ;
~vola:
kíváncsi, tudásszomjas;
povo~i:
tud .
~i ludi ŝakojn:
tud sakkozni;
sen mia ~o:
tudtom nélkül;
laŭ mia ~o:
tudomásom szerint;
antaŭ~igi:
figyelmeztet , előre tájékoztatat;
antaŭ~igo:
figyelmeztetés , előzetes
tájékoztatás.
nederlandaj
~i 1.:
weten;
~i 2.:
kunnen;
~vola:
nieuwsgierig.
portugalaj
~i:
saber.
rusaj
~i 2.:
уметь;
~i:
знать;
~o:
знание;
~ado:
знание;
~aĵo:
знание, весть;
~igi :
сообщить;
~igi:
известить, уведомить, проинформировать;
~igo:
известие, уведомление;
antaŭ~i:
заранее
знать, провидеть;
ek~i:
узнать;
mal~o:
незнание;
~povi:
уметь;
~vola:
любознательный, любопытный
(о человеке);
povo~i:
уметь.
turkaj
~i:
bilmek;
~o:
bilge, bilme;
mal~o:
cahillik;
~povi:
bilmek;
~vola:
meraklı.
laŭ mia ~o:
bildiğim kadarıyla.
volapukaj
~povi:
kanön;
povo~i:
kanön.
fontoj
1.
E. Grosjean-Maupin: Plena Vortaro de Esperanto2.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 273.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 204.
L. L. Zamenhof: C. Rogister ed.: Proverbaro esperanta5.
L. L. Zamenhof: C. Rogister ed.: Proverbaro esperanta6.
Vasilij Eroŝenko: El vivo de ĉukĉoj, la trimova
ŝakproblemo, (tria skizo
el la ĉukĉa vivo), 4, la fatala saĝeco7.
Platono, trad. D. Broadribb: La Respubliko, Parto 6a8.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 259.
La Nova Testamento, S. Luko 7:2210.
Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, La kuraĝa tajloreto11.
B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, ĉapitro 14a12.
La Nova Testamento, II. Petro 3:1713.
B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, ĉapitro 16a14.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Kora sufero15.
B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, ĉapitro 3a16.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Samuel 4:617.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Samuel 23:918.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Predikanto 1:1719.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, La vento rakontas pri Valdemaro Doe
kaj pri liaj filinoj20.
Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, 5, el la vivo kaj sciencoj,
bagateloj21.
Gerrit Berveling: La gepatra de Zamenhof (2), Monato, jaro 2003a, numero 2a, p. 8a22.
Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, tablo „kovru
vin“, la orazeno kaj
bastono el sako23.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, historio el la dunoj
[^Revo]
[sci.xml]
[redakti...]
[artikolversio:
1.27 2010/09/27 16:30:30 ]