PMEG

Da — bazaj reguloj

Frazparto kun da antaux si, da-esprimo, montras ion nelimigitan kaj neindividuecan, ion "substancecan". Da-esprimo cxiam estas rekta priskribo de frazparto, kiu normale staras antaux la da-esprimo. Tiu antauxa frazparto havas kvantan, mezuran signifon. Da-esprimo montras, el kio konsistas tiu kvanto. La kvantesprimo montras, kiom trovigxas de la substanceca afero:

  • Sxi acxetis faskon da ligno, iom da nigra pano, [iom] da malbonspeca faruno kaj [iom] da lakto.[M.182] La vortoj fasko kaj iom montras kvantojn. La da-esprimoj montras, el kio konsistas la diversaj kvantoj.

  • Por cxiu acxetita funto da teo tiu cxi komercisto aldonas senpage funton da sukero.[FE.31]

  • Ha, Dio nin gardu! Kia grandega amaso da oro![FA1.3]

  • Sur la arbo sin trovis multe (aux multo) da birdoj.[FE.32]

  • Mi neniam prenas kun mi multon da pakajxo.[FE.35]

  • La ricxulo havas multe da mono.[FE.37]

  • Li havas pli da mono, ol li povas kalkuli.[PE.1352]

  • Nur nun sxi eksentis, [...] kiom da fortoj forprenis de sxi la malvarmo.[M.148]

  • Tiu cxi rivero havas ducent kilometrojn da longo.[FE.32]

Da-esprimo neniam estas komplemento de cxefverbo, sed cxiam rekta priskribo de cxefvorto. Oni ne povas uzi memstarajn da-esprimojn, ekz.: *Sur la tablo trovigxas da butero.* *Sxi acxetis da faruno.* Oni devas diri ekz.: Sur la tablo trovigxas iom da butero. Sxi acxetis iom da faruno. (Plej ofte oni tamen diru simple: Sur la tablo trovigxas butero. Sxi acxetis farunon.)

Nombrovortoj kaj da-esprimoj «

Nombraj vortetoj aperas normale sen da kiel rekta priskribo de cxefvorto:

  • Mi havas cent pomojn.

  • Tiu cxi vilagxo havas du mil logxantojn.

Nombrovortoj kun O-finajxo aperas kiel cxefvorto kun da-esprimo kiel priskribo:

  • Mi havas centon da pomoj.[FE.14]

  • Tiu cxi urbo havas milionon da logxantoj.[FE.14]

  • Mi acxetis dekduon da kuleroj.[FE.14]

Ne uzu N-finajxon post da «

Post da oni ne povas uzi N-finajxon, cxar da-esprimo neniam estas mem objekto. La kvanta esprimo antaux da tamen povas esti objekto. Sed gxi ofte estas vorto, kiu ne povas ricevi N-finajxon, ekz. kvanta E-vorto aux kvanta vorteto:

  • La ricxulo havas multe da mono.[FE.37] = La ricxulo havas multon da mono. (Nepre ne: *La ricxulo havas multe da monon.*)

  • Kiom da pano vi volas? = Kiel grandan kvanton da pano vi volas? (Nepre ne: *Kiom da panon vi volas?*)


Cxefpagxo | Enhavo | Det. enhavo | Indekso | Menuo |  | Antauxa | Sekva