tradukoj: be bg br cs de en es fr nl pl ru sk sw tp vo zh

*bon/a [1]

*bona

1.
Posedanta la karakterizajn ecojn de sia speco; konforma al sia celo, destino, al la regulo, al la devo; taŭga laŭregula: li estas bona parolanto [2]; bona ŝtofo, instruisto, aparato; bona konduto; bona stilo.
2.
(io) Feliĉa, favora, profitiga: bonan matenon [3]! bonan tagon! bonan vojaĝon! en bona horo[4]; bona novaĵo, ideo; bona afero; plej bona estos se vi ĝin forgesosZ.
3.
Humana, kompatema, helpema: mia onklino estas bona virino [5]; bonaj sentoj, bona koro.
4.
Afabla: estu tiel bona kaj proksimiĝu; havi la bonecon...Z.

*bone

1.
En bona maniero: la tranĉilo tranĉas bone [6]; bone labori; bone al ni estas, ke vi alvenisZ; bone fari al iuZ; bone (sufiĉe, plene, tre) sciiZ; kiu bone (komforte) sidas, tiu lokon ne ŝanĝu[7]; plibone (prefere) fleksiĝi ol rompiĝi[8].
2.
Konsentite, mi aprobas: nu bone, iruZ; nu, bone, mi sekvos vian konsilon. VD:ja, jes

bono, bonaĵo

Io bona: ne repagu bonon (bonfaron) per malbono; la homoj senĉese celadas al sia bonoZ (utilo, feliĉo); tio estas tre grava por la bono (sukceso) de nia aferoZ; bono posedata ne estas ŝatata[9]; plibono estas malamiko de bono [10]; en ĉiu malbono estas iom da bono [11] VD:avantaĝo, preferindaĵo, profito

bonulo

1.
Virtulo: la bonuloj kaj la malbonuloj.
2.
Bonkora kaj simplanima homo.

*malbona

1.
Ne taŭga por sia funkcio, celo, ne konforma al la atendoj: el ŝiaj multaj infanoj unuj estas bonaj kaj aliaj estas malbonaj [12].
2.
Malfavora, ĉagrena, ĝena: en malbona vetero oni povas facile malvarmumi [13].
3.
Malbonaga, malica, kaŭzanta mison aŭ suferon: malbonaj infanoj amas turmenti bestojn [14].

*malbonigi

(tr)
Fari ion malbona, difekti ion: mi malbonigis mian tutan laboron [15]; akcidento malbonigis la veturilon; alkoholo malbonigas la sanon.

plejboneco

Plej alta kvalito, plej bona stato, kiun io povas atingi: la verkisto, kiu ... influos la evoluon de la lingvo en la direkto de ĝia plejboneco ... ankoraŭ ne vere montriĝis [16]. VD:perfekta

plibonigi

Meti en pli bonan staton, forigante difektojn: plibonigi aparaton, metodon VD:amendi, korekti, reformi

rebonigi

(tr)
Meti denove en bonan staton, ripari: rebonigi difektitan maŝinon, eraronZ.

bonveni

(ntr)
Esti akceptata kun kora kontenteco: ĝi estas al li tre bonvena [17]; estu bonvenintaj en mia domo! bonvenon!

bonvenigi

(tr)
Saluti iun, certigante al li, ke li estas akceptata kun kora kontenteco: viro, kiu longtempe forestis kaj revenas sekure – tiun la parencoj, amikoj kaj bondezirantoj bonvenigas hejmen [18]. VD:saluti

bonvoli

(tr)
Afable voli, favore voli: bonvolu akcepti tiun donacon.

malbonavidaZ

Malbonfarema, malica.

tradukoj

anglaj

~a: good; ~e: well; mal~a: bad; pli~igi: improve. ~an tagon!: good afternoon!; ~venon!: welcome!; ~volu: please.

belorusaj

~a: добры; ~e: добра; ~o, : дабро; ~ulo: добры чалавек; mal~igi: псаваць, сапсаваць, пагаршаць; plej~eco: отпымум, найлепшыя ўмовы, найспрыяльнейшыя ўмовы; pli~igi: паляпшаць, палепшыць; re~igi: выпраўляць, рапараваць; ~veni: быць вітаным, быць жаданым; ~venigi: вітаць; ~voli: зрабіць ласку; mal~avida: зласьлівы, зламысны. ~volu: калі ласка.

bretonaj

~a: mat; ~e: mat; ~o, : mad, vad; ~ulo: den mat; mal~a: fall; mal~igi: foeltrañ, distresañ, gwashaat; plej~eco: gwellañ; pli~igi: gwellaat; re~igi: dresañ; ~voli: asantiñ (da); mal~avida: mennet fall. ~an tagon!: demat!; ~an vojaĝon!: beaj vat!; en ~a horo: e koulz; havi la ~econ...: kaout ar vadelezh da...; ĝi estas al li tre ~vena: deuet mat eo gantañ; ~venon!: degemer mat!; ~volu: mar plij.

bulgaraj

~a: добър; ~e: Добре.

ĉeĥaj

~a: dobrý.

ĉinaj

~a: 好 [hǎo].

francaj

~a: bon; ~e: bien; ~o, : bonne action, bien; ~ulo 1.: homme de bien; ~ulo 2.: brave homme; mal~a: mauvais; mal~igi: détériorer, abîmer; plej~eco: optimum (subst.); pli~igi: améliorer; re~igi: réparer, remettre en état; ~venigi: accueillir (souhaiter la bienvenue); ~voli: consentir, condescendre, bien vouloir; mal~avida: malveillant, malintentionné. ~an tagon!: bonjour!; pli~o estas malamiko de ~o: le mieux est l'ennemi du bien; ~venon!: soyez le bienvenu!, soyez la bienvenue!, soyez les bienvenus!; ~volu: s'il vous plaît.

germanaj

~a: gut; ~e: gut; ~o, : Gutes, Erfolg, Nutzen; ~ulo 1.: guter Mensch; ~ulo 2.: Gutmensch; mal~a 1.: schlecht; mal~a 2.: schlecht; mal~a 3.: böse; mal~a: schlecht; mal~igi: verschlechtern; pli~igi: verbessern; re~igi: wiedergutmachen; ~venigi: willkommen heißen; ~voli: gerne wollen; mal~avida: gehässig. ~an tagon!: guten Tag!; ~venon!: willkommen!; ~volu: bitte.

hispanaj

~a: bueno; mal~igi: empeorar; pli~igi: mejorar; ~venigi: dar la bienvenida.

nederlandaj

~a: goed; ~e: goed; ~o, : iets goeds; ~ulo 1.: goed mens; mal~a 1.: slecht; mal~a 2.: slecht; mal~a 3.: boos; mal~igi: slecht maken; pli~igi: verbeteren; re~igi: weer goedmaken; ~venigi: verwelkomen; ~voli: graag doen. ~an tagon!: goedendag; ~an vojaĝon!: goede reis; ~venon!: welkom; ~volu: gelieve.

polaj

~a: dobry; ~e: dobrze; ~o, : dobro; ~ulo: dobry człowiek; mal~a: zły; mal~igi: pogarszać, psuć; plej~eco: ideał, mistrzostwo, optimum; pli~igi: polepszać, poprawiać; re~igi: polepszać, poprawiać; ~veni: być mile widzianym; ~venigi: witać, przywitać; ~voli: raczyć, zechcieć; mal~avida: złośliwy. ~an tagon!: dzień dobry; ~an vojaĝon!: szczęśliwej podróży; en ~a horo: w dobrą godzinę; estu tiel ~a: bądź tak dobry; ne repagu ~on (bonfaron) per mal~o: nie odpłacaj pięknym za nadobne; pli~o estas malamiko de ~o: lepsze jest wrogiem dobrego; ~venon!: witaj!.

rusaj

~a 1.: хороший; ~a 2.: хороший, добрый; ~a 3.: добрый; ~a 4.: добрый; ~e: хорошо; ~o, : добро, благо; ~ulo 1.: хороший человек; ~ulo 2.: добряк, добрый человек; mal~igi: ухудшать, ухудшить, портить, испортить; plej~eco: оптимум, наилучшие условия; pli~igi: улучшать, улучшить; re~igi: исправить; ~veni: приветствовать; ~venigi: принимать, встречать; ~voli: соблаговолить; mal~avida: злобный, недоброжелательный, злонамеренный. ~an tagon!: добрый день!; ~an vojaĝon!: счастливого пути!; en ~a horo: в добрый час; estu tiel ~a: будьте так добры; ~venon!: добро пожаловать!; ~volu: пожалуйста.

slovakaj

~a: dobrý; ~e: dobre; ~ulo 2.: dobrák; pli~igi: zlepšiť; re~igi: opraiť; ~veni: byť vítaný; ~venigi: vítať; ~voli: dovoliť.

svahilaj

~a: -zuri, -ema; ~e: vizuri; ~o, : kitu kizuri, uzuri, faida; ~ulo 1.: mtu mzuri; pli~igi: -boresha; ~venigi: -karibisha. ~venon!: karibu!; ~volu: tafadhali.

tokiponaj

~a: pona; ~e: pona; ~o, : pona; mal~a: ike; mal~igi: ike; pli~igi: pona.

volapukaj

~a: gudik.

fontoj

1. E. Grosjean-Maupin: Plena Vortaro de Esperanto
2. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 31
3. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 10
4. L. L. Zamenhof: C. Rogister ed.: Proverbaro esperanta
5. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 33
6. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 16
7. L. L. Zamenhof: C. Rogister ed.: Proverbaro esperanta
8. L. L. Zamenhof: C. Rogister ed.: Proverbaro esperanta
9. L. L. Zamenhof: C. Rogister ed.: Proverbaro esperanta
10. L. L. Zamenhof: C. Rogister ed.: Proverbaro esperanta
11. L. L. Zamenhof: C. Rogister ed.: Proverbaro esperanta
12. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 12
13. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 42
14. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 33
15. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 33
16. Claude Piron: La bona lingvo, p. 95a
17. L. L. Zamenhof: C. Rogister ed.: Proverbaro esperanta
18. trad. T. T. Anuruddha: La Vojo al Nirvano aŭ la Dhammapado, 16:219, Bồ-Tát-Csoma-Instituto por Budhologio, 1973

administraj notoj

pri bon/a :
  Mi dubas, ĉu ~veni havas sencon, kvankam ekzistas
  ĝiaj derivaĵoj ~vena kaj ~venon.
  Sama dubo pri ~trovi.
  [MB]

[^Revo] [bon.xml] [redakti...] [artikolversio: 1.43 2010/09/16 16:30:20 ]