tradukoj: de en es fr pl pt ru sk

⁴deriv/i

derivi

1.

Devenigi vorton de alia pli simpla: la vorto „homaro“ deriviĝas de „homo“; derivita vorto.

2.

[1](fakula ĵargono) (funkcion) Kalkuli ties derivaĵon.

derivaĵo

1.

Vorto derivita: estis necese aldoni al vorto de la antaŭa eldono ... novajn derivaĵojn...: kunenzimo, gametujo [2].

2.

a)

[3] (de funkcio f kun reela aŭ kompleksa argumento, ĉe punkto a de ĝia fonto-aro) La limeso lim_h→0 [f(a+h)-f(a)]/h, se ĝi ekzistas: por studi funkcion, oni ofte serĉas la punktojn, ĉe kiuj la funkcio havas nulan derivaĵon.

b)

[4] (de funkcio f kun reela aŭ kompleksa argumento) Tia funkcio f′, ke f′(x) egalas al la derivaĵo ^2.a de f ĉe punkto x: la derivaĵon de f oni kutime signas per f′ (legu: fo streko, aŭ: fo unua), Df (legu: do fo) aŭ df/dx (legu: do fo sur do ikso); la dua derivaĵo de f estas la derivaĵo de ĝia derivaĵo; unua (f′), dua (f″), tria (f‴),... n-a (f⁽ⁿ⁾) derivaĵoj (legu: fo unua, dua, tria... noa); la derivaĵo de f(x) = ax² estas f′(x) = 2ax; la funkcio kosinuso estas derivaĵo de sinuso. diferencialo.

c)

(de distribucio T) La distribucio T′, difinita per T′(φ) = -T(φ′): la hevisida funkcio ne estas derivebla kiel funkcio, sed ĝia distribucia derivaĵo estas la diraka distribucio; la n-a derivaĵo de la diraka distribucio ĵetas φ al (-1)ⁿφ⁽ⁿ⁾(0).

3.

[5] (de bildigo, kies argumento ne estas skalaro) diferencialo.

4.

Ĥemia produkto (elementa kombino) derivita de alia per ĥemia procedo.

5.

Financprodukto derivita de negocebla valorpapero. La plej konataj estas templimkontraktoj kiel ekz-e akciaj opcioj.

derivebla

(p.p. funkcio) Kies derivaĵo ekzistas: ne ĉiu kontinua funkcio estas derivebla; la funkcio absoluta valoro estas derivebla ĉie krom ĉe 0. holomorfa.

logaritma derivaĵo

(de funkcio f) Derivaĵo de la natura logaritmo de ties absoluta valoro: la logaritma derivaĵo de produto de funkcioj egalas al la sumo de iliaj logaritmaj derivaĵoj.

malderivaĵo

1.

[8] (de funkcio f kun reela aŭ kompleksa argumento) Ĉiu funkcio g, kies derivaĵo egalas al f, t.e. g′ = f. integralo.

2.

Vorto kreita per forigo de ŝajna afikso: la vortoj „fraŭlo“ kaj „kuzo“ estas fundamentaj malderivaĵoj el pli evidentaj formoj „fraŭlino“ kaj „kuzino“; „avio“, „faco“ kaj „graŭ“ estas pli novaj malderivaĵoj el la oficialaj „aviado“, „faceto“, „malgraŭ“. derivaĵo

parta derivaĵo

(de plurargumenta funkcio, laŭ la i-a argumento) Derivaĵo ^2.a aŭ ^2.b laŭ unu el la argumentoj, kiam la ceteraj restas konstantaj: la partan derivaĵon de f laŭ la i-a argumento x_i oni kutime signas per f′_i (legu: fo unua laŭ i), ∂_if (legu: (ronda) do fo laŭ i) aŭ ∂f/∂x_i (legu: (ronda) do fo sur do ikso i); dua derivaĵo de f laŭ la i-a argumento (∂²_if), laŭ la i-a kaj la j-a argumentoj (∂²_i,jf); la parta derivaĵo de f(x,y) = x²y laŭ x estas ∂_xf(x,y) = 2xy kaj la parta derivaĵo de la sama funkcio laŭ y estas ∂_yf(x,y) = x².

    Indus koherigi la fakojn LIN/GRA inter ~aĵo kaj mal~aĵo.
    [MB]