tradukoj: be br cs de en es fr he hu it nl pl pt ro ru sv tp vo

*jun/a

*junaTEZ

1.TEZ
Kiu estas en la komenca fazo de sia vivperiodo, ankoraŭ kreskanta aŭ disvolviĝanta, ne tute maturiĝinta: juna virino, knabo, ĉevalo, bovido, folio; lernu juna, vi scios maljuna [1]; tio vere estas juna pizo, kiu elburĝoniĝis kun siaj verdaj folietoj [2]; la ĉitiea Esperanto-movado estas tre juna; la pli juna filino [3]. VD:nova1
Rim.: La frazo mi gratulis ... la junajn geedzojn [4] estas dubinda: ĉu temas pri la aĝo de la geedzoj (kaj tiusence ĝi estus tute bona: gratuli la junajn geedzojn pri la naskiĝo de ilia unua infano), aŭ eble „la junaj geedzoj“ estas tio, kion en la moderna Esperanto oni nomas novgeedzoj?
2.
=juneca oni povas esti juna ĉe la kvardeka jaro, kaj maljuna ĉe la dudeka; ŝi rejuniĝis post sia edziĝo.
3.TEZ
Antaŭ nelonge farita kaj ankoraŭ ne matura ― ne akirinta la plenan forton, la guston ktp: juna vino, fromaĝo. VD:lakto, ŝelo

juneca

Rilata al juneco; havanta la trajtojn de juneco: viglecon, ardon, freŝecon ktp: tiu juneca fervoro de la maljuna esperantisto.

juneco

Tempo de la vivo inter la infaneco kaj matura aĝo: en sia plej delikata juneco; afekti la junecon; la juneco rapide forpasas; (figure) tio estis ankoraŭ la juneco de la mondo.

*junuloTEZ

Juna virhomo, precipe tia, kiu jam estas seksmatura sed ankoraŭ ne plenkreska: kaj el la knabo fariĝis junulo, kaj li devis forveturi en la malproksiman mondon [5]; kaj ili ekstermis per glavo ĉion, kio estis en la urbo, la virojn kaj virinojn, junulojn kaj maljunulojn [6]; junuloj estu dece silentaj apud pliaĝuloj, kaj sidigu ilin kaj stariĝu por ili, kaj prizorgu siajn gepatrojn [7]. EURO-26 estas havinda karto, kiun povas ricevi gejunuloj en la aĝo 14–26 jaroj sendepende de sia statuso [8]; plejlaste, la 18an de junio 2003, la „Stones“ furoris denove en Vieno, frenezigante 54000 junulojn kaj plenkreskulojn [9]; la junulo aliĝis al nia militistaro [10]; junulaj jarojZ; la reĝo aranĝis festenon kaj invitis ĉiujn belajn junulinojn de la tuta lando [11].

Rim.: Mi opinias, ke estas diferenco inter „junulo“ kaj „juna viro“. Laŭ mi, „junulo“ estas iu ankoraŭ ne tute matura sociekonomie aŭ jure, krom ke li ne estas plenkreskulo biologie; tial virseksulo aĝanta malpli ol 19 jarojn estas junulo; inter 20 kaj 22 jaroj oni povas nomi lin, depende je kunteksto kaj cirkonstancoj, „junulo“ aŭ „juna viro“; post 23 jaroj ĝis proksimume 27 jaroj, „juna viro“. Evidente, la jarlimoj estas proksimumaj kaj varias laŭ la klimatoj, civilizoj kaj personaj apartaĵoj. [Sergio Pokrovskij]

junularo

Ĉiuj junuloj aŭ junulinoj: pli bone estos, se tion faros Luka Lukiĉ, kiel kleriganto de la junularo [12].

*maljunaTEZ

Atingita sian maljunecon: maljuna avo, amiko, vino, amikeco, hundo, arbo; la ĉagrenoj maljunigasB; aspekti kiel maljuna pomoZ.
Rim.: La frazo tiu ĉi patrino varmege amis sian pli maljunan filinon [13] ne estas imitinda ― en la matura Esperanto oni diras „pli aĝa filino“. VD:arkaika, kaduka, malnova, ruina

maljuneco

Vivperiodo post la matura aĝo, kiam okazas iompostioma velkado, malfortiĝo de la vivfunkcioj de la organismo: ĝis la maljuneco kaj grizeco ne forlasu min [14]; juneco ne scias, maljuneco ne povas [15].

maljuniĝiTEZ

Laŭ la tempo iĝi maljuna: kiam vi maljuniĝos, vi etendos viajn manojn, kaj alia vin zonos [16]; la nacioj maljuniĝas kiel homoj. VD:kadukiĝi

*maljunulo

Maljuna viro: tiu ĉi maljunulo tute malsaĝiĝis kaj infaniĝis [17]; maljunulaj faltojZ; la maljunulino staris antaŭ la pordo [18].

tradukoj

anglaj

~a: young; ~eca: young-looking, youthful.

belorusaj

~a: юны, малады; ~eco: юнацтва, маладосьць; mal~a: стары.

bretonaj

~a: yaouank; ~eco: yaouankiz; ~ulo: yaouankiz , den yaouank; ~ularo: yaouankiz , yaouankizoù; mal~a: kozh; mal~eco: kozhni; mal~iĝi: koshaat; mal~ulo: kozhiad, kozh.

ĉeĥaj

~a: mladý.

francaj

~a: jeune (adj.); ~eco: jeunesse (temps de la vie); ~ulo: jeune (subst., jeune homme), jeune homme; ~ularo: jeunesse (ensemble des jeunes); mal~a: vieux; mal~eco: vieillesse; mal~iĝi: vieillir; mal~ulo: vieil homme, vieux (subst., vieil homme).

germanaj

~a: jung; ~eco: Jugend; ~ulo: Jugendliche(r); ~ularo: Jugend; mal~a: alt; mal~eco: Alter; mal~iĝi: altern; mal~ulo: Alter.

hebreaj

~a: צעיר; ~eco: נעורים; mal~a: זקן.

hispanaj

~a: joven; ~eco: juventud; mal~a: viejo.

hungaraj

~a: fiatal, ifjú; ~eco: fiatalság, ifjúsá.

italaj

~a: giovane, nuovo; ~eco: gioventù, giovinezza; ~ulo: giovane (sost.); ~ularo: gioventù (insieme); mal~a: vecchio; mal~eco: vecchiaia; mal~iĝi: invecchiare; mal~ulo: vecchio (sost.).

nederlandaj

~a: jong; ~eco: jeugd; ~ulo: jongeman, jongeheer, jongeling, jongere, adolescent; ~ularo: jeugd; mal~a: oud; mal~eco: ouderdom, hoge leeftijd; mal~iĝi: oud worden; mal~ulo: grijsaard, oude man.

polaj

~a: młody, młodociany; ~eco: młodość; ~ulo: młodzieniec; ~ularo: młodzież; mal~a: stary; mal~eco: starość; mal~iĝi: starzeć się; mal~ulo: starzec.

portugalaj

~a: jovem, novo; ~eco: juventude; mal~a: velho.

rumanaj

~a: tânăr; ~eco: tinereţe; ~ularo: tineret; mal~a: bătrân, în vârstă, vechi; mal~eco: batrâneţe; mal~iĝi: a îmbătrâni; mal~ulo: bătrîn.

rusaj

~a: молодой, юный; ~eca: моложавый, юношеский; ~eco: молодость, юность; ~ulo: юноша; ~ularo: молодёжь; mal~a: престарелый, старый (по возрасту), пожилой; mal~eco: старость; mal~iĝi: стареть, состариться; mal~ulo: старик. mal~ulino: старуха.

svedaj

~a: ung; ~eco: ungdom; ~ulo: yngling; mal~a: gammal.

tokiponaj

~a: lili.

volapukaj

~a: yunik; mal~a: bäledik.

fontoj

1. L. L. Zamenhof: C. Rogister ed.: Proverbaro esperanta
2. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Kvin en unu silikvo
3. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 11
4. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 36
5. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Sambuka virineto
6. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Josuo 6:21
7. Platono, tr. D. Broadribb: La Respubliko, Parto 4a
8. Marija BELOSEVIĆ: Turismi kun la karto EURO-26 en la poŝoMonato
9. Walter KLAG: Kiu rulas ŝtonon ...Monato
10. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 39
11. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Cindrulino
12. N. V. Gogol, trad. L. L. Zamenhof: La Revizoro, akto 4a, sceno 1a
13. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 13
14. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 71:18
15. L. L. Zamenhof: C. Rogister ed.: Proverbaro esperanta
16. La Nova Testamento, S. Johano 21:18
17. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 39
18. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, paŝtistino de anseroj apud puto

[^Revo] [jun.xml] [redakti...] [artikolversio: 1.32 2011/01/28 12:10:15 ]