tradukoj:
be br cs de en es fr hu nl pl pt ru sk sv
*akcent/o
*akcento
- 1.
-
Plilaŭtigo de voĉo sur difinita silabo de vorto:
la akcento estas ĉiam sur la antaŭlasta
silabo
[1].
Rim.:
Anstataŭ diri, ke la akcento estas sur iu silabo, oni ofte
uzas vortfigurojn: „la akcento falas sur la silabo“,
„frapas ĝin“, aŭ „la silabo portas la
akcenton“.
- 2.
-
Klara kaj forta prononco de la silaboj, por insisti pri ideo:
diri kun akcento.
emfazo,
tono.
akcenti
(tr)
- 1.
-
Plilaŭtigi la voĉon sur unu silabo
de vorto:
ĝuste akcenti la vortojn.
- 2.
-
Klare kaj forte prononci ĉiujn silabojn de vorto por reliefigi
ĝin.
insisti,
skandi 1
- 3.
- (komune) emfazi
parolante antaŭ jurnalistoj ... li akcentis la
gravecon
de multlingveco
[2].
akcenta, akcentita
-
(pri silabo)
Portanta la akcenton 1:
la Esperanta metriko severe tenas sin al la regula alterno de
akcentaj kaj senakcentaj silaboj
[3];
en Esperanto ĉiuj akcentaj silaboj estas
longaj;
jen estas la kaŭzo, kial la silaboj akcentitaj ofte
restadis senŝanĝajZ.
duonakcenta
-
(pri silabo)
Kies akcento 1, kvankam postulata de
la
ĝenerala regulo, povas malaperi pro apudeco kun alia akcenta
silabo aŭ pro manko de senca graveco:
duonakcenta vorto (vorto kun duonakcenta silabo);
la unusilabaj vortoj estas senakcentaj, aŭ duonakcentaj
(se ili havas akcenton sencan)
[4];
se per apostrofado apudiĝas akcenta silabo kaj duonakcenta
silabo, la duonakcenta transdonas sian akcenton al la antaŭa
akcenta silabo kaj mem fariĝas tute senakcenta
[5].
enklitiko.
senakcenta, neakcentita
-
(pri silabo)
Ne portanta la akcenton 1:
senakcenta vorto (vorto kun neniu akcenta silabo).
laŭtakcento
-
Akcento 1 realigata per
plilaŭtigo de la akcentata silabo:
la lingvoj rusa kaj angla uzas laŭtakcenton.
tonakcento
-
Akcento 1 efikanta per
variado de la tonalto de la akcentata silabo:
la malnovgreka lingvo uzas tonakcenton.
ĉefakcento
-
(en metro)
Silabo, difinita per sia pozicio en la ritma skeleto, kaj kiu
nepre
devas esti akcenta; alidire: akcenta silabo, ĉe kiu la
ŝvebo ne rajtas efiki:
la rimo portas ĉefakcenton;
tiuj ĉefakcentoj estas ĝenerale po du en unu verso: unu
troviĝas je la fino, kaj la alia proksimume je la mezo de
la verso
[6].
akcentperdo
-
Metrika licenco, pro kiu
oni
toleras, ke normale akcentata silabo perdu sian akcenton, kiam
ĝi troviĝas en pozicio, kiun la ritma skeleto de la verso
difinas senakcenta:
akcentperdo estas kutima afero en duonakcentaj vortoj,
sed ĝi foje okazas en aliaj;
„al Ví, granda fónto de ámo kaj
vívo“Z (kvar amfibraĥoj:
„granda“ estas tute senakcenta);
sed la lastmanierajn akcentperdojn Zamenhof ... evidente
rigardis eble pardoneblaj, sed pli-malpli pekaj licencoj
[7].
ritma akcentado, ritma akcento
-
Metrika licenco, pro kiu
oni
toleras, ke normale senakcenta silabo ricevu akcenton, kiam
ĝi troviĝas en pozicio, kiun la ritma skeleto de la verso
difinas akcenta:
(skandante kvinjambon)
„da kúraĝúloj káj
avénturístoj“Z;
(por reliefigi la sencon)
„pro embaráso, né pro
málkonfído“Z;
tiun akcenton oni nomas ritma, ĉar sen la ritmo ĝi ne
ekzistus
[8].
tradukoj
anglaj
~o:
accent, emphasis, stress;
~i:
accent, accentuate, emphasize, stress;
~a, ~ita:
accented, emphasized, stressed;
sen~a, ne~ita:
unaccented, unstressed;
ton~o:
tonic accent, pitch accent;
ĉef~o:
main accent.
belorusaj
~o 1.:
акцэнт, націск;
~o 2.:
акцэнтаваньне;
~i 1.:
акцэнтаваць;
~i 2.:
акцэнтаваць, выдзяляць
голасам, падкрэсьліваць;
~a, ~ita:
націскны;
sen~a, ne~ita:
ненаціскны;
ĉef~o:
моцны
націск, апорны націск
;
ritma ~ado, ritma ~o:
рытмічны
націск.
bretonaj
~o 1.:
pouez-mouezh, taol-mouezh;
~i 1.:
pouezmouezhiañ, taolmouezhiañ;
~a, ~ita:
pouezmouezhiet, taolmouezhiet;
sen~a, ne~ita:
dibouezmouezh;
laŭt~o:
skiltr-mouezh.
ĉeĥaj
~o:
přízvuk.
francaj
~o:
accent;
~i:
accentuer;
~a, ~ita:
accentué;
sen~a, ne~ita:
atone, inaccentuée.
germanaj
~o 1.:
Ton, Betonung, Akzent;
~o 2.:
deutliche Aussprache, Betonung;
~i 1.:
betonen;
~i 2.:
besonders betonen, akzentuieren;
~i:
hervorheben;
~a, ~ita:
betont, den Akzent tragend;
duon~a:
mit Nebenton, mit Nebenakzent;
sen~a, ne~ita:
unbetont, keinen Akzent tragend;
laŭt~o:
Stärkebetonung, Druckakzent;
ton~o:
Tonhöhenbetonung, Tonhöhenakzent, musikalischer Akzent;
ĉef~o:
Hauptton, Hauptbetonung, Hauptakzent;
~perdo:
Betonungsverlust, Akzentverlust;
ritma ~ado, ritma ~o:
rhythmische Betonung, Rhythmusakzent.
hispanaj
~o:
acento;
~i 2.:
acentuar.
hungaraj
~o 1.:
hangsúly, nyomaték;
~o:
nyomaték;
~i 1.:
hangsúlyoz;
~i 2.:
hangsúlyoz, nyomatékosít;
~a, ~ita:
hangsúlyos;
duon~a:
félhangsúlyos;
sen~a, ne~ita:
hangsúlytalan;
laŭt~o:
dinamikus hangsúly;
ton~o:
zenei hangsúly;
ĉef~o:
főhangsúly.
nederlandaj
~o 1.:
accent, klemtoon;
~o 2.:
klemtoon, nadruk;
~i 1.:
beklemtonen, accentueren;
~i 2.:
benadrukken, beklemtonen;
~i 3.:
beklemtonen;
~a, ~ita:
beklemtoond, geaccentueerd;
duon~a:
met nevenklemtoon, met nevenaccent;
sen~a, ne~ita:
onbeklemtoond;
laŭt~o:
sterkteaccent, dynamisch accent;
ton~o:
toonaccent;
ĉef~o:
hoofdaccent;
~perdo:
accentverlies;
ritma ~ado, ritma ~o:
ritmisch accent.
polaj
~o 1.:
akcent;
~o:
akcent, nacisk;
~i:
akcentować;
~a, ~ita:
akcentowany;
sen~a, ne~ita:
nieakcentowany, bezakcentowy;
laŭt~o:
akcent dynamiczny, akcent ekspiracyjny;
ton~o:
akcent toniczny;
ĉef~o:
akcent główny;
ritma ~ado, ritma ~o:
akcent rytmiczny.
portugalaj
~o 1.:
acento, acento tônico;
~o 2.:
ênfase;
~o:
acento;
~i 1.:
acentuar;
~i 2.:
enfatizar;
~i 3.:
enfatizar;
~i:
acentuar;
~a, ~ita:
acentuado, tônico;
duon~a:
subtônico;
sen~a, ne~ita:
átono;
laŭt~o:
acento de intensidade;
ton~o:
acento de altura;
ĉef~o:
acento principal;
~perdo:
perda de acento;
ritma ~ado, ritma ~o:
acento rítmico.
rusaj
~o:
ударение;
~i:
акцентировать, делать
ударение;
~a, ~ita:
ударный;
sen~a, ne~ita:
безударный;
laŭt~o:
силовое
ударение, динамическое
ударение, экспираторное
ударение;
ton~o:
музыкальное
ударение;
ĉef~o:
сильное
ударение;
~perdo:
сверхсхемное
ударение;
ritma ~ado, ritma ~o:
ритмическое
ударение.
slovakaj
~o:
dôraz;
~i:
zdôrazniť;
~a, ~ita:
prízvučný;
sen~a, ne~ita:
neprízvučný.
svedaj
~o 1.:
accent, tonvikt, betoning;
~o 2.:
betoning;
~i 2.:
betona.
fontoj
1.
Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, 6, plena gramatiko de
esperanto2.
Redakcio: EU por multlingveco sed kontraŭ Esperanto, libera
folio, 2005-12-033.
Kalocsay: Lingvo, Stilo, Formo, p. 122a4.
Kalocsay: Lingvo, Stilo, Formo, p. 120a5.
Kalocsay: Lingvo, Stilo, Formo, p. 126a6.
Kalocsay: Waringhien: Bernard: Parnasa Gvidlibro, p. 267.
Kalocsay: Lingvo, Stilo, Formo, p. 125a8.
Kalocsay: Waringhien: Bernard: Parnasa Gvidlibro, p. 20a
[^Revo]
[akcent.xml]
[redakti...]
[artikolversio:
1.31 2009/08/20 16:30:37 ]