tradukoj: be bg ca cs de en es fr hu ku la nl pl pt ru sv tp

^*dorm/i

^*dormi

1.

Esti en stato de korpa kaj spirita senaktiveco, kiu ĉe la homoj ordinare okazas dum ĉiu nokto, kaj estas necesa por ripozigi la homojn kaj la bestojn: nia sukceso ne lasas ilin dormi^Z; dormi ŝtonan (profundan) dormon ^B.

2.

(figure) Ne agi, resti senaga, kvieta: la longe dormintaj semoj komencis doni la unuajn trunketojn^Z.

dormo

1.

Stato de dormanto: la infano de Doroteo ripozis per trankvila dormo [1].

2.

Senaktiveco, senprogreso. letargio, marasmo, stagno.

dormema

Ema dormi: [mi estas] ne laca, ne laca... nur iom dormema [2]; dormemo surprizis lin post tiu rafinite preparita manĝo [3].

dormegi

Profunde dormi.

^*dormeti

Duondormi: li sidas apud la tablo kaj dormetas [4].

dormigi

1.

Igi aŭ teni iun dormanta: la patrino lulante dormigas la infanon; dormigi pacienton per kloroformo.

2.

(figure) Trompante trankviligi: eble la ruza Feniciano sukcesis dormigi iliajn suspektemajn korojn [5]?

endormigi

Meti iun en dormon: sed dormu nun, fariĝu freŝa kaj sana! Mi kantos kaj endormigos vin [6]; kaj ŝi endormigis lin sur siaj genuoj, kaj alvokis homon, kaj detondigis la sep buklojn de lia kapo [7].

endormiĝi

1.

Transiri en dorman staton, fali en dormon: [la najtingalo] kantis kaj la imperiestro dolĉe endormiĝis [8]; mi kuŝiĝas kaj endormiĝas, kaj mi vekiĝas, ĉar la Eternulo min subtenas [9].

2.

(figure) Trankvile morti en paco: tute mallaŭte ĝi (la muŝo) malleviĝis sur la balanciĝantan trunketon de herbo, balancetis la kapon tiel, kiel nur ĝi povas balanceti, kaj ĝoje endormiĝis. Tio estis ĝia morto [10]; ĉar se ni kredas, ke Jesuo mortis kaj releviĝis, tiel ankaŭ tiujn, kiuj endormiĝis en Jesuo, Dio venigos kun li [11]. forpasi

endormiĝo

1.

Transiro en dorman staton: kontraŭ la kungluiĝado de la palpebroj ... oni igas vespere antaŭ la endormiĝo froti sur la fermitaj palpebroj ŝmiraĵon kun blanka hidrarga precipitato [12].

2.

En la tradicia kristanismo la Endormiĝo de la Sankta Dipatrino estas unu el la ĉefaj kristanaj festoj (la dekduopaj festoj, la dipatrinaj festoj), per kiu la eklezio rememoras la miraklan morton de la Dipatrino: inter la plej gravaj ortodoksaj festoj estas La Endormiĝo kaj Ĉieliro de la sankta Dipatrino [13]; tiu, kiu konstruigis en la urbo la monaĥejon „Endormiĝo de la Dipatrino“ [14]. Ĉielenpreno

fordormi

Perdi pro duma dormo: fordormi la okazon [15]; fordormi la tutan tagon.

maldormi

Esti en la aktiva, ne dorma stato, ne dormi: li maldormis jam tri noktojn apud la malsana patro; ni maldormas en la tago, dormas en la nokto kaj havas tiam niajn sonĝojn, sed kun arbo estas alia afero, arbo maldormas en la daŭro de tri sezonoj, kaj nur en la komenco de la vintro ĝi endormiĝas [16]; sed se diversaj homoj parolos diversmaniere, ankaŭ tiam maldormu, ĉar la saĝo ordonas antaŭvidi prefere malbonon ol bonon [17].
Rim.: PV, PAG kaj PIV ial atribuas al „maldormi“ la sencon „sin deteni de dormo dum la kutima dormtempo“. Tio estas mallogika (ĉar rompas la simetrion inter „dormi“ kaj „maldormi“), malutila (ĉar arbitre limigante la sencon de „maldormi“ tio senigas nin je vorto por situacio kiel la prezentita en la Fabela ekzemplo) kaj simple malvera, kiel atestas la ekzemploj. „Maldormi“, samkiel „dormi“, oni povas je ĉia tempo, ĉu kutima aŭ ne.

tradormi

Pasigi dormante: tradormi la nokton [18].

satdormi

Dormi sufiĉe, ĝis la kontenta stato en kiu oni ne plu deziras dorm: mi petas vin, Ramzes, satdormu [19]; 4 horoj laŭ la organizantoj sufiĉas por satdormado [20].

sendormeco

Malsana stato, en kiu oni ne povas dormi: ia kuracilo por vi kontraŭ la sendormeco [21].

dormigilo

Endormiga drogo: mi uzas nek dormigilojn nek aliajn psikmedikamentojn [22]; oficiale mi ne havas efektivan dormigilon, kaj neoficiale... oni ne donas tiajn aĵojn almoze eĉ al blinduloj [23].

dormilo

Aĵo servanta por dormi, kiu faras dormon pli komforta: lito, matraco, kuseno, dormosako ktp.

dormomalsano

Infekta malsano karakterizata de konstanta dormemo.