tradukoj: be de en es fr he hu it nl pl pt ro ru vo

*ĝis[1]

I.

*ĝis

A.
Prepozicio montranta:
1.
Punkton de la spaco aŭ de la tempo, aŭ mezuron, kiun la ago atingas, sed ne transpasas aŭ preterpasas: post la vespermanĝo niaj fratoj eliris kun la gastoj el sia domo kaj akompanis ilin ĝis ilia domo [2]; li vidas nur ĝis la pinto de sia nazo [3]; tute ruĝa li estas de la kapo ĝis la piedoj; li veturis de Berlino ĝis Parizo en fiakro; ĝis ĉi tie aliru sed ne plu [4]; mi ne forgesos lin ĝis mia morto; mi restos ĝis morgaŭ; li restas senokupa de mateno ĝis vespero; la proceso estas prokrastita ĝis semajno; ĝis kiam (ĝis kia momento) vi juĝos maljuste kaj privilegios la personojn de malvirtuloj? [5]; ĝis antaŭ kelkaj jaroj la japana popolo devis kaŝi sian vizaĝon, kiam la imperiestro pasis; ilia kalkulo kreskis en la daŭro de tri tagoj ĝis kelkaj centoj da frankoj; la kolonoj havis 4 ĝis 5 etaĝojn da altoB; mi ekstermos de la homo ĝis la bruto [6]; de majesta ĝis ridinda estas nur unu paŝo [7]; sidi en laboroj ĝis super la oreloj [8]. VD:al, antaŭ 3.
Rim.: Fojfoje oni povas uzi preskaŭ indiferente la prepoziciojn ĝisantaŭ: li ne skribis ĝis hodiaŭ, aŭ: li ne skribis antaŭ hodiaŭ. Tamen antaŭ estas ĝenerale preferinda, ĉar pli preciza, dum ĝis estas ofte dubsenca: li certe alvenos ĝis (prefere: antaŭ) dimanĉo; la tasko nepre d"evas esti finita ĝis (prefere: antaŭ) la komenco de la monato; mi dubas, ĉu la aranĝoj estos pretaj ĝis (prefere: antaŭ) la Kongreso.
B.
Subordiga konjunkcio signifanta:
2.
Ĝis la momento, en kiu: longe ĉerpas la kruĉo, ĝis ĝi fine rompiĝas [9]; mi ne kredis al la diroj, ĝis mi venis [10]; mi atendos, ĝis venos tempo pli oportuna; ili jam ne trankviliĝos tiel longe, ĝis la demando estos solvita [11]; ni batalados pro nia ideo, tiel longe ĝis ĝi pli aŭ malpli frue estos plene efektivigita [12]; oni ne devas atendi, ĝis la domo renversiĝusZ.
Rim.: Ĝis kiam, kelkfoje uzata anstataŭ la simpla konjunkcio ĝis, estas senutila pleonasmo. En la citita ekzemplo de Zamenhof la vorto ĝis estas prepozicio, ne konjunkcio, kaj kiam estas adverbo.
II.
Prefikso kun la senco ĝis 1: ĝisiri, ĝisnuna, ĝisvivi.
III.
Vortero samsignifa:

ĝisi

=ĝisrevidi Kaŭser ĝentile ĝisis ilin, nur aludante memorige al la vespera aranĝo [13]. El Vankuvero, Kanado, ĝisas vin kore Radio Verda. [14].

tradukoj

anglaj

~ 1.: until; ~ 2.: until.

belorusaj

~ 1.: да; ~ 2.: да, да таго, пакуль, пакуль не; ĝis II: да.

francaj

~ 1.: jusqu'à, à; ~ 2.: jusqu'à ce que, jusqu'au moment où; ~i : dire au revoir.

germanaj

~ 1.: bis; ~ 2.: bis; ĝis II: hin-, an-.

hebreaj

~ 1.: עד; ~ 2.: עד ש-, עד אשר.

hispanaj

~ 1.: hasta; ~ 2.: hasta.

hungaraj

~ 1.: -ig; ~ 2.: amíg.

italaj

~: a, fino a, finchè.

nederlandaj

~ 1.: tot; ~ 2.: tot.

polaj

~ 1.: do; ~ 2.: aż do, dopóki nie; ĝis II: do-; ~i : żegnać się, mówić "do widzenia", mówić "do zobaczenia", mówić "do usłyszenia".

portugalaj

~ 1.: até; ~ 2.: até que.

rumanaj

~ 1.: până la.

rusaj

~ 1.: до; ~ 2.: до тех пор, пока, пока не; ĝis II: до.

volapukaj

~ 1.: .

fontoj

1. E. Grosjean-Maupin: Plena Vortaro de Esperanto
2. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, §18.
3. L. L. Zamenhof: C. Rogister ed.: Proverbaro esperanta
4. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Ijob 38:10
5. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 82:2
6. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 6:7
7. L. L. Zamenhof: C. Rogister ed.: Proverbaro esperanta
8. L. L. Zamenhof: C. Rogister ed.: Proverbaro esperanta
9. L. L. Zamenhof: C. Rogister ed.: Proverbaro esperanta
10. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Reĝoj 10:7
11. L. L. Zamenhof: Esenco kaj Estonteco, ĉap. 4
12. L. L. Zamenhof: Esenco kaj Estonteco, ĉap. 4
13. J. Francis: Misio sen Alveno, tk-stafeto, 1982
14. Radio Verda: elsendo 154 de 2009-11-07 , ĉ. 00:15:00

[^Revo] [gxis.xml] [redakti...] [artikolversio: 1.28 2010/04/24 17:06:49 ]