tradukoj: be cs de en es fr grc hu nl pl pt ro ru

^*lev/i

^*levi

1.

Movi de malsupre supren; plialtigi: levi pezan ŝarĝon, kruĉon, la bastonon kontraŭ iu; levi flagon ĝis la supro de la masto; levi la rulkurtenon de fenestro; la Eternulo volis levi la profeton en ĉielon^Z; la vento levas la ondojn, polvon; levi la brakon, piedon, kapon, palpebrojn^Z, ŝultrojn, la okulojn de sur la paĝo; levi defalintan mantelon^Z; levi kadavron de tero^Z; sin levi sur la ŝtuparo, en la aeron; orkovritaj kupoloj sin levadis super la tegmentoj^Z; la suno, tago, luno sin levas; ellevi akvon el la puto.

2.

Meti stare tion, kio estis kuŝanta, klinita ktp: levi malsanulon de lia seĝo, falintan infanon; levi standardon^Z; sin levi de, el sia lito (ellitiĝi); maro levas siajn ondojn^Z; (figure) levi (ribeligi) multajn naciojn kontraŭ la urbon^Z.

3.

(figure) Iniciati: levi demandon^Z; similan projekton levis s-ro Grabowski^Z.

4.

(figure) Pliigi, plialtigi la gradon de io: levi (plilaŭtigi) sian voĉon^Z; tio levas la harmonion de la lingvo^Z.

5.

(figure) Meti en pli altan staton; spirite, morale plialtigi: ni celas levi la moralan kaj fartan staton de la popolo; tio, kio propre levis la homaron alte super ĉiuj aliaj bestoj^Z; levi la benketon de botisto al la indo de instrua seĝo de filozofo^Z; levi ion ĝis principo; sama sento (alten) levis ĉiujn korojn; plej timu la homo, se dioj lin levis^Z!

levo

Ago levi, rezulto de tiu ago: per levo de la mano Vi promesis doni [la landon] al ili [1]; vi, kun subita, spasma pugolevo ekrigidiĝas en ekstaza pont' [2]; kun kolera ŝultrolevo li forĵetis la ideon [3].

leviĝi

1.

Moviĝi supren; altiĝi: aglo, aeroplano, fumo leviĝas alten; leviĝi en la ĉielon^Z, al la ĉielo^Z; nubo de polvo leviĝis de la tero; suno, tago, matenruĝo leviĝas^Z; la kolero leviĝis al lia kapo^Z; lumo leviĝanta^Z; birdo forleviĝas^Z (forflugas); kiam la roso forleviĝis^Z; de la sunleviĝejo ĝis la sunsubirejo Mia nomo estos granda inter la nacioj [4].

2.

Rekte ekstari: leviĝi de la seĝo^Z, el la lito, de dormo^Z; montarĉeno abrupte leviĝas; granda nacio leviĝos (alvenos) de la randoj de la tero^Z; (figure) gigante nun antaŭ mi leviĝas via bildo^Z; (figure) la urbo rapide releviĝis el ruinoj.

3.

Komenciĝi: leviĝis akra vento^Z; leviĝis murmuro, krio; subita bruo leviĝis en la domo^Z; malfeliĉo leviĝas sen veko^Z.

4.

Pliiĝi je ia grado: lia voĉo leviĝis pro kolero.

5.

Spirite, morale plialtiĝi: liaj pensoj leviĝis (nobliĝis) per la meditado; la homaro leviĝis super la bestoj; leviĝi super la kvereloj de l' ĉiutaga vivo; leviĝi ĝis tia situacio, ke^Z.

6.

agresi, ataki La Eternulo, via Dio, faros, ke viaj malamikoj, kiuj leviĝos kontraŭ vin, estos frapitaj antaŭ vi [5]; kaj kiam ili estis sur la kampo, Kain leviĝis kontraŭ sian fraton Habel kaj mortigis lin [6].

7.

ribeli Leviĝu, proletar' de l' tero, leviĝu, sklavoj de malsat'! [7].

leviĝo

Ago leviĝi, rezulto de tiu ago: se la nubo ne leviĝis, ili ne ekmarŝis ĝis la tago de ĝia leviĝo [8]; ok ŝtupoj por leviĝo [9]; (figure) nun estas la horo por leviĝo el dormo (vekiĝo kaj stariĝo) [10].

levilo

1.

Rigida stango movebla sur iu apogpunkto kaj uzata por levi pezan objekton: Ho, memamo! Vi estas la levilo, per kiu Arĥimedo volis levi la terglobon!.. [11]

2.

Ĉiuspeca aparato por levi; levaparato, levmaŝino: gruo ²

mallevi

1.

Movi malsupren, malaltigi: melankolie ŝi mallevis la kapon [12].

2.

Malfortigi, dampi, malintensigi: mallevi la voĉon.

3.

Spirite, morale meti en malpli altan, noblan aŭ prosperan staton: vico da malbonŝancoj mallevis lin ĝis plej mizera situacio.

malleviĝi

1.

Moviĝi malsupren, malaltiĝi: en la pesilo malleviĝos la kaliko^Z; kiam ni decidis pri ili, malleviĝis niaj manoj^Z (pro malespero); la rabobirdoj malleviĝis sur la kadavrojn^Z; la krepusko malleviĝis super ni; la remparo krute malleviĝas^Z; (arkaismo) la Eternulo malleviĝis (malsupreniris), por vidi la urbon kaj la turon, kiujn konstruis la homidoj [13].

2.

Malintensiĝi, senteble malfortiĝi.

3.

Spirite, morale malaltiĝi, perdi sian prestiĝon aŭ altan situacion: la malleviĝanta potenco de la imperio.

malleviĝo

Ago malleviĝi, rezulto de tiu ago: (arkaismo) li mortis en la momento de la malleviĝo de la suno (sunsubiro) [14].

relevi

1.

Ree levi en antaŭan staran aŭ supran staton: en la sama jaro la Klubo Esperantista en Upsala (Svedlando) relevis la falintan standardon kaj komencis la eldonadon de la gazeto „Lingvo Internacia“ [15]; mallaboremulo metas sian manon en la poton, kaj eĉ al sia buŝo li ĝin ne relevas [16].

2.

Levi el la tombo, revivigi: Lazaro, kiun Jesuo relevis el inter la mortintoj [17].

releviĝi

1.

Ree leviĝi en antaŭan staran aŭ supran staton: falis kaj ne releviĝos la virgulino de Izrael [18].

2.

Leviĝi el la tombo, reviviĝi: sed nun Kristo releviĝis el la mortintoj, la unuaaĵo de la dormantoj [19]; tiam diris Marta al Jesuo: Sinjoro, se vi estus ĉi tie, mia frato ne estus mortinta (...) Jesuo diris al ŝi: Via frato releviĝos [20].

releviĝo

Ago releviĝi:

a)

Mefres zorgu pri la releviĝo de la pastraro, Pentuer pri la plibonigo de la sorto de l' kamparanoj [21].

b)

kaj venis al li sadukeoj, kiuj diras, ke ne estas releviĝo [22]. la superhoma espero pri la releviĝo de la mortintoj, espero senerara, devas lumigi nian hodiaŭan vivon [23]; Jesuo diris al ŝi: Mi estas la releviĝo kaj la vivo [24]; la kirko de la Sankta Releviĝo estas ronda, ĝi havas 12 kolonojn integrajn kaj 6 masonitajn, bele pavimita per marmoraj platoj [25].

sunleviĝo

Matena apero de la suno: oriente, sur la flanko de sunleviĝo [26].

popolleviĝo

Popolribelo La amasa popolleviĝo metis finon unue al la abomenata financministro, poste al la tuta registaro kaj fine, la 20-an de decembro 2001, al la prezidanto de la Rúa mem, trudante lian demision [27].