tradukoj:
be cs de en es fr hu nl pl pt ru tr
1element/o
elemento
- 1.
-
Baza parto aŭ substanco de tutaĵo:
la elementoj de elektra pilo;
la intelektaj elementoj de la socio;
en la landon alfluis fremdaj elementoj
[1];
tiu rezono enhavas en si elementon de necertecoZ.
- a)
-
Ĉiu el la bazaj ioj (substancoj, fenomenoj), el kiuj,
laŭ
kredo de la antikvuloj, konsistas aŭ estas farita la
universo:
grekaj filozofoj konis kvar elementojn:
aeron, fajron, akvon kaj teron;
la ĉina medicino klasifikas ĉiujn aferojn laŭ
la kvin elementoj –
metalo, akvo, ligno, fajro kaj tero
[2].
- b)
-
Natura medio kiun konsistigas tia
elemento1.a
en tiu tago la ĉielo forpasos kun muĝa bruego, kaj la
elementoj brulante solviĝos, kaj la tero kaj la
faritaĵoj en ĝi forbrulos
[3];
(figure)
li estas en sia elemento kiam li parolas pri sociologio.
- c)
-
La materia parto de natura fenomeno (ventego, inundo,
tertremo, erupcio ktp) kiu manifestiĝas kiel nehaltigebla
kaj superhoma detrua forto:
la ekstere furiozantaj elementoj;
oni diras, ke ŝipo povos veturi kontraŭ la vento kaj
malbonvetero, ke ĝi estos potenco kontraŭ la elementoj
[4];
- d)
-
Substanco supozata simpla, kaj konsistanta el samsubstancaj eroj.
perioda tabelo de ĥemiaj elementoj
- e)
-
Ĉiu el la plej necesaj kaj plej simplaj principoj de scienco,
per
kiuj oni komencas la instruadon pri ĝi:
elementoj de fonetiko, gramatiko, fiziko.
- 2.
- [5]
Ĉiu el la objektoj apartenantaj al aro:
la aro signita per {a,b}
enhavas du elementojn;
la nombro π estas elemento de la aro de reeloj.
aparteni
- 3.
- [6]
(de (n,p)-matrico)
Termo,
koeficiento:
(n,p)-matrico enhavas
np elementojn;
ĉiuj elementoj de nulmatrico egalas al 0.
Rim.:
Tiu internacia termino troviĝas ankaŭ en
[7].
Estas la sama problemo kun ĝi, kiel estas
kun „vico“, „opo“, „familio“ aŭ
„polinomo“: la naciaj lingvoj uzas preskaŭ
indiferente,
sed nekohere inter si, terminojn de la tipo „termo“,
„elemento“, „koeficiento“, „membro“ ks.
„Elemento“ estas aparte malbonvena pro ĝia kolizio kun
la arteoria senco, des pli ke gravas ne konfuzi opon
aŭ matricon kun aro. „Termo“ ne plaĉas al iuj
ĝerman- kaj slav-lingvanoj pro ĝia troa ligiteco kun
adicio,
same kiel aliajn ŝokus „faktoro“, dum ili facilanime
akceptas „koeficiento“. Tamen ĉi-lasta ĝuste
ŝokas,
kiam ne plu klare aperas, al kiu grando, ĝi multiplike
aplikiĝas (do uzi ĝin por matrico implicite resendas al
„matrico de lineara ekvaciaro“, kio estas nur unu
aplikkampo de matricoj). „Membro“, „ano“
aŭ eĉ „ero“, povus esti solvoj al tiu problemo,
sed
ŝajne ne estas uzataj.
elementa
- 1.
-
Konsistiga kaj simpla, nemalkomponebla:
la elementaj korpoj.
- 2.
-
Fundamenta, baza:
la elementaj fortoj de la vivo.
- 3.
-
Komenca, plej simpla, unuagrada:
tiu ĉi libreto estas ... nur elementa kaj enkonduka
[8];
elementa geometrio;
elementa lernejo;
batali por la plej elementa homa liberecoZ.
elemente
-
Simple.
parolelemento [9]
-
Baza vortospeco,
ariganta vortojn laŭ unuecaj funkcioj gramatikaj (kapablo
servi kiel iuj frazpartoj, ekzemple kiel subjekto por
substantivo), morfologiaj (fleksia sistemo:
deklinacio ĉe la substantivoj, konjugacio ĉe la verboj
ktp),
ĝenerala ĉefkoncepto semantika (agoj ĉe la verboj,
objektoj ĉe
la substantivoj).
Rim.:
La terminoj „parolelemento“ kaj
„vortospeco“ ofte estas uzataj
sinonime, tamen laŭ sia konstruo la unua implicas elementan
simplecon, purecon, dum „vortospeco“ povas esti
hibrida, malsimpla. En Esperanto do la
substantivoj,
adjektivoj,
verboj,
adverboj
estas tipaj parolelementoj, dum la pronomoj aŭ la nombronomoj
aŭ
la tabelvortoj estas malsimplaj kaj neunuecaj vortospecoj
(ekzemple, komparu senkazan numeralon „tri“ kun
substantivaj nombronomoj „miliono“ kaj „dekono“).
[Sergio Pokrovskij]
tradukoj
anglaj
~o 2.:
element;
~o 3.:
element, coefficient, entry;
parol~o :
part of speech.
belorusaj
~o a:
элемэнт, стыхія;
~o b:
стыхія;
~o c:
стыхія;
~o d:
элемэнт;
~o e:
элемэнт, аснова, пачатак;
~o 2.:
элемэнт;
~o 3.:
элемэнт , кампанэнт , каэфіцыент ;
~a:
элемэнтарны;
~e:
элемэнтарна, проста;
parol~o :
часьціна
мовы.
ĉeĥaj
~o:
živel.
francaj
~o 2.:
élément;
~o 3.:
élément, coefficient, terme;
~o:
élément;
~a:
élémentaire;
parol~o :
partie du discours.
germanaj
~o d:
chemisches Element;
~o 2.:
Element;
~o 3.:
Element, Glied, Koeffizient;
~o:
Element;
~a:
elementar;
~e:
elementar.
hispanaj
~o:
elemento;
~a:
elemental.
hungaraj
~o:
elem;
~a:
elemi, elementáris;
~e:
elemien;
parol~o :
beszédelem, szófaj.
nederlandaj
~o:
element;
~a:
elementair;
~e:
eenvoudig.
polaj
~o a:
pierwiastek, żywioł;
~o b:
żywioł;
~o c:
żywioł;
~o d:
pierwiastek;
~o e:
element, podstawa;
~o 2.:
element;
~o 3.:
element, współczynnik;
~a:
elementarny;
~e:
elementarnie;
parol~o :
część mowy.
portugalaj
~o d:
elemento;
~o e:
elemento;
~o 2.:
elemento;
~o:
elemento.
rusaj
~o a:
элемент, стихия;
~o b:
стихия;
~o c:
стихия;
~o d:
элемент;
~o e:
основа, начаток, элемент;
~o 2.:
элемент;
~o 3.:
элемент, коэффициент, компонента;
~a 3.:
начальный;
~a:
элементарный;
~e:
элементарно;
parol~o :
часть речи.
turkaj
~o d:
element.
fontoj
1.
B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, antaŭparolo2.
Li Qiang, Zhang Meizhi, trad. Fan Yizhu, Xu Senrong: Enciklopedieto de Ĉinio, ĉapitro „ĉina
medicino“, p.
274a3.
La Nova Testamento, II. Petro 3:104.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, dorna vojo de la honoro5.
Plena Ilustrita Vortaro, aro6.
Raoul Bricard: Matematika Terminaro kaj Krestomatio, p. 14 (de determinanto)7.
Olav Reiersøl: Matematika kaj Stokastika Terminaro Esperanta, p. 258.
Marjorie Boulton: Ne nur leteroj de plum-amikoj, enkonduko9.
Plena Ilustrita Vortaro
[^Revo]
[elemen.xml]
[redakti...]
[artikolversio:
1.43 2007/06/27 16:31:43 ]