tradukoj: de en es fr hu nl ru tp

^*super[1]

I.

^*super

Prepozicio montranta:

1.

Lokon pli altan ol la indikita per la dependa vorto: la suno estas ankoraŭ super la horizonto; super la tero sin trovas aero [2]; mi donis pluvon super iu urbo kaj ne alia^Z; unu fenestreto, malfermiĝanta super la tegmento, donis ne sufiĉan lumon^Z; tenante la manojn super la okuloj li rigardadis^Z; saliko staras super la rivero^Z; la termometro montras du gradojn super la nulo; niaj kapoj en la daŭro de tutaj horoj estis klinitaj super la laboro^Z; Josef kisis siajn fratojn kaj ploris super ili^Z; li sidas en ŝuldoj ĝis super la ŝultroj [3]; levu standardon super la popoloj^Z; flugilojn viajn super mi etendu^Z; lia okulo (propre: lia rigardo) vagadis super la bela ĉirkaŭaĵo^Z; la vespera ombro etendiĝas super la kamparo.
Rim.: Pri uzo de super kun akuzativo, vd al super, super ...-n.

2.

Pozicion de io aŭ iu, kies forto, grado aŭ rango estas pli alta ol tiu de alia: tio estas super ĉiuj homaj fortoj, super mia povo; kaj oni metis super ilin laborestrojn, por premi ilin per malfacilaj laboroj [4]; ni devas meti nian komunan celon super ĉiuj forgesindaj disputoj; vi devas suprenlevi vin super (malŝati) tiuj malprofundaj babiloj; kiam insistis super li liaj servantoj, li obeis ilian voĉon^Z; ne konvenas al sklavo regi super princoj^Z; vi havas super mi senliman potencon^Z; havi monopolon super la merkato; vi volas havi Davidon kiel reĝon super vi^Z; super la trezoroj de la reĝo estis Azmavet^Z; la generalo estas super la kolonelo^B; kampulo volas leviĝi super sian staton^Z.

3.

Staton de iu, kies atento direktiĝas al ia laboro: la trompantoj laboradis super la malplenaj teksiloj^Z; li ŝvitas ankoraŭ super la alfabeto [5]; ŝi sidis super peco da tolo, kiun ŝi kudris diligente^Z; kiam ajn oni venas, li ĉiam sidas super laboro^Z; li laboris energie super la projekto de lingvo internacia; laboru ankaŭ iom super la muziko^Z; laborante super mi mem mi kompletigus miajn sciojn^Z; mediti super io^Z. ĉe, pri, por

al super, super ...-n

Al loko situanta super ¹: la fiŝoj elsaltis super la akvon^Z; etendu vian manon super la riverojn kaj la lagojn^Z; la suno leviĝis super la teron^Z; la akvo ŝprucas alte super nin^Z; la aerŝipo flugas super la landon^Z; la potenca metala sono trakuris la kortojn, resaltis de la dikaj muroj de l' templo kaj forflugis super la tritikajn kampojn^B; dume Dio, la Eternulo, pretigis hederon, kaj ĝi elkreskis super lian kapon, por ke li havu ombron super sia kapo kaj liberiĝu el sia suferado [6].
Rim.: Pri la prepoziciaj kunaĵoj kun al, vidu rimarkon sub al ĉe.

de super

De ¹,² loko situanta super: leviĝis la nubo de super la tabernaklo de atesto [7]; [la virino] levis la kapon de super la laboro [8].

II.

Vortero, esprimanta pli altan forton, gradon aŭ rangon:

supera

Estanta super io, pro sia kvalito aŭ funkcio: tiu ĉi ŝtofo estas supera ol, al tiu; sed mi min detenas, por ke neniu min opiniu supera ol tia, kia li vidas min [9]; mi povus ami nur superan ol mi [10]; supera oficiro, merito, inteligento, matematiko; malsupera situacio; la superaj, malsuperaj klasoj de la socio; la saĝeco havas superecon antaŭ (al, super) la malsaĝeco^Z.

superi

(x)

Esti supera je io aŭ iu: li superis antaŭ, super ĉiuj siaj kamaradoj; malbona virino diablon superas [11]; tiu arbo superas ĉiujn aliajn per sia alteco; la laciĝo superis la eksciton^B; li superas ĉiujn per sia kuraĝo^B; per volo vi povos superi ĉiujn malfacilaĵojn; superi la aĝon de 80 jaroj; la sukceso superis ŝian atendon; vi superas la famon, kiun mi aŭdis^Z venki, estri, superpasi, transpasi, regi.

superemo

Deziro aŭ tendenco pri supereco konkuremo.

superulo

Homo, kiu havas aŭtoritaton super alia.

III.

super-

(prefikso)

1.

Prezentanta fizikan plialtecon: superelstari; superpendi; supersigno; la urbon superstaras monteto.
Rim.: En la vorto supervesto^Z, la pref. signifas nur, ke tia vesto kovras la ceterajn vestojn kaj ne signigas ke ĝi ne tuŝas ilin.

2.

Prezentanta metaforan spiritan superecon: superforti; Superhomo; superbrili (superi per sia brilo); superkrii (krii pli laŭte ol); supersaĝi (venki per sia inteligento); superintendanto; superbela (belega, sublima); supernatura; la sukceso superpasis la esperojn; superregi; superruzi.

3.

Havanta troecon, eksceson, ekstrecon: superabunda, superflua (superanta la bezonon. marcipano), superpaŝi; supergajno (eksterkutima, pretera gajno); supernombro (ekstranombro); supertakso (plia takso); supernutrado (nutrado superanta la normalan kvanton); superresto^Z; supersaturi, superŝarĝo, supertago; la glaso superpleniĝis (f. oni ne povas elteni plie).

4.

Montranta objekton, inkluzivantan alian samstrukturan objekton, aŭ iel pli vastan ol ĝi. superaro, supergrafeo, superkorpo.