tradukoj:
be ca cs de el en es fr he hu ia id kek lat nl pt ru sv tr vo zh
*lingv/o [1]
*lingvo
- 1.
-
Sistemo da vortoj uzata de etno
por interkompreniĝo:
fremda, hejma, gepatra lingvo;
etna, nacia lingvo;
vivajZ lingvoj;
elekti ian el la lingvoj mortintaj (ekzemple
latinan, grekan, hebrean)
[2];
samlingvano;
franclingvaĵoZ
(trajto tipe franclingva);
mi ne scias la lingvon hispanan
[3];
„Lingvo internacia“ kaj
„lingvo tutmonda“ estas du tute malsamaj
objektoj [4].
- 2.
-
Tiu sistemo konsiderata kiel karakterizaĵo de speciala grupo
da individuoj aŭ de aparta fako:
la komuna, scienca, teĥnika lingvo;
la biblia, popola lingvo;
la lingvo de la metiistoj, ŝtelistoj
ktp.
idiomoĵargono,
slango,
dialekto
- 3.
-
Ĉio servanta por esprimi pensojn aŭ sentojn:
la lingvo de la surdmutuloj, de la bestoj;
la algebra lingvo.
mimikosigno
- 4.
-
Aro da signoĉenoj difinita per formala gramatiko (sintakso),
al kiuj signoĉenoj ofte estas atribuita signifo (semantiko):
formala lingvo
(kontraste al la homa lingvo,
ĉu nature etna kiel la angla,
ĉu planlingvo kiel Esperanto);
regula, senkunteksta, kuntekstohava lingvo
(t.e. difinita per gramatiko apartenanta al samnoma
tipo).
lingva
-
Rilata al lingvo:
lingvaj demandoj, studoj.
lingvistika.
lingvaĵo
-
Iu maniero tipe sin esprimi per lingvo:
En ĉi tiu kajero mi kolektis liajn »vojaĝimpresojn” el
la
unuaj
jarkolektoj de Lingvo Internacia. La lingvaĵo estas lia
propra,
ankoraŭ ne tre vortriĉa esperanto;
[5]
parolturno,
dirmaniero,
esprimo.
lingvano
-
Homo scianta kaj uzanta koncernan lingvon, ano de la
koncerna lingvokomunumo (lingvanaro):
anglalingvano, franclingvano, ruslingvano;
alilingvano, samlingvano;
esperantlingvano
esperantisto
Rim.:
Oni vidas ke „lingvan“ estas ofte uzata
kvazaŭsufikse. Oni ankaŭ diras sinonime:
„parolanto de“ (koncerna lingvo).
lingvisto, lingvosciencisto
-
Sciencisto, kiu studas pure lingvajn demandojn,
fakulo pri lingvoscienco.
filologo
cellingvo
-
Lingvo en kiun oni tradukas.
fontolingvo
faklingvo
-
La terminaro kaj la tradiciaj parolmanieroj uzataj en iu
fako aŭ okupo; profesia
ĵargono1.b.
fontolingvo
- 1.
-
Lingvo el kiu oni tradukas.
cellingvo
- 2.
-
Lingvo el kiu alia lingvo pruntas vorton,
parolmanieron aŭ alian lingvan trajton:
se la fontolingvo uzas nelatinan alfabeton, la
(pruntata) vorto do devas esti
„transskribata“ en la esperantan
alfabeton
[6].
interlingvo
- 1.
-
Lingvo
komune
uzata de malsamlingvanoj por sin interkompreni:
la rusa kiel interlingvo en orienta Euxropo
[7].
en Afganujo ... la Persa estas la ĝenerala
interlingvo
[8].
- 2.
- pontolingvo
oni enkondukas interlingvon, tiel ke ĉiu traduko iru
el ajna fonta lingvo al la interlingvo kaj de tie plu al la
dezirataj celaj lingvoj
[9].
maŝinlingvo
-
Lingvo kiun sentraduke komprenas kaj rekte
interpretas la aparataro de komputilo.
kodo,
asembla lingvo
multlingveco
-
Situacio, en kiu multaj lingvoj estas uzataj:
kiel la ĉefa demando reliefiĝis, kiel konservi
multlingvecon
kaj samtempe tamen plifaciligi la komunikadon
[10].
planlingvo
-
Lingvo
konscie kreita laŭ plano, almenaŭ je sia komenciĝo:
Al Eugen Wüster ni dankas por la enkonduko de terminoj
«planlingvo» kaj «esperantologio»
[11].
plurlingvulo
-
Homo scianta plurajn lingvojn:
enlande vojaĝanta hindo, krom se li estas escepta
plurlingvulo, devas paroli ĉie la anglan lingvon
[12].
pontolingvo
-
Intera lingvo en kiun oni tradukas por poste plu traduki en
cellingvon:
Esperanto servis kiel pontolingvo por traduki verkojn
el la hungara en la ĉinan;
pontolingvo estas utila rimedo en plurlingva tradukado,
ĉar se necesas traduki el m programlingvoj en n
maŝinlingvojn, ĝi ebligas konstrui nur m+n tradukilojn
(m tradukilojn el la fontaj lingvoj en la pontan, plus n
tradukilojn el la ponta lingvo en la celajn), anstataŭ
m×n
rektajn tradukilojn.
pralingvo
-
Lingvo, el kies dialektoj devenas grupo da parencaj
lingvoj (formantaj lingvofamilion):
Latino estas la pralingvo por la latinida lingvofamilio;
sed ion parencan oni trovas, eĉ en loko tre nobla, en
lingvo plej proksima al la komuna pralingvo de grekoj,
latinoj, ĝermanoj kaj slavoj: en la sanskrito
[13].
programlingvo
-
Formala lingvo por prezenti komputilajn programojn:
Algolo, Fortrano, Paskalo kaj C estas famaj programlingvoj;
altnivela, ordonema, deklarema, strukturema, objektema
programlingvo.
translingvigi
(malofte)
- traduki
provante translingvigi, oni sekvas ideon, ĝin
forĵetas, kaptas alian, ĝin forĵetas, ktp
[14].
lingvoscienco
-
Scienco
pri la homaj lingvoj, iliaj evoluo kaj funkciado:
ne estante fakulo en lingvoscienco, li (Zamenhof)
tamen kreis esperanton ‐ dum centoj da sciencoriĉaj
filologoj kaj lingvistoj amasigis plej lertajn kaj
konvinkajn
argumentojn por „pruvi“, ke artefarita lingvo
estas utopia entrepreno
[15];
en NPIV „morfem/o“ ricevis tute alian difinon
laŭ moderna (Usondevena) lingvoscienco
[16].
filologio,
interlingvistiko
lingvoscienca
-
Rilata al lingvoscienco:
[la „interna ideo“] estis ia
unuecigilo kaj ludis atentindan rolon en la kriza epoko,
kiam matematikuloj kaj logikemuloj maltrafe volis enkonduki
sur la lingvosciencan kampon disciplinojn taŭgajn nur en
abstraktaj sciencoj
[17].
planlingvoscienco
-
Scienco pri planlingvoj, parto de lingvoscienco:
laŭ vidpunkto de preskriba planlingvoscienco ...
la
artikolo estas forigenda
[18].
tradukoj
anglaj
~o:
language;
~a :
linguistic;
~ano :
speaker (of a language) ;
~isto, :
linguist;
cel~o:
object language, target language;
fonto~o:
source language;
maŝin~o:
machine language;
plur~ulo:
polyglot;
ponto~o:
intermediate language;
pra~o:
proto-language;
program~o:
programming language;
trans~igi:
translate;
~oscienco:
linguistics.
belorusaj
~o:
мова;
~a :
моўны;
~ano :
носьбіт мовы;
~isto, :
мовазнавец, мовазнаўца, лінгвіст;
fak~o:
прафэсійная мова;
fonto~o 1.:
зыходная мова;
fonto~o 2.:
мова-крыніца;
maŝin~o:
машынная мова;
plur~ulo:
паліглот;
program~o:
мова праграмаваньня;
trans~igi:
перакладаць;
~oscienco:
лінгвістыка, мовазнаўства;
~oscienca:
лінгвістычны, мовазнаўчы.
ĉeĥaj
~o:
jazyk, řeč.
ĉinaj
~o:
语言, tr. 語言
[yǔyán], 语文, tr. 語文
[yǔwén].
francaj
~o:
langue (moyen de communication);
~a :
linguistique;
~aĵo :
langage;
~ano :
-ophone, locuteur;
~isto, :
linguiste;
cel~o:
langue cible;
fak~o:
langue de spécialité;
fonto~o:
langue source;
inter~o 1.:
langue véhiculaire;
maŝin~o:
langage machine;
mult~eco:
multilinguisme;
plan~o:
langue construite, langue planifiée;
plur~ulo:
polyglotte (subst.);
ponto~o:
langue pivot;
program~o:
langage de programmation;
trans~igi:
traduire;
~oscienco:
linguistique (subst.);
~oscienca:
linguistique (adj.).
germanaj
~o:
Sprache;
~a :
sprachlich;
~ano :
Sprecher;
~isto, :
Sprachwissenschaftler, Linguist;
cel~o:
Zielsprache;
fonto~o 1.:
Quellsprache;
fonto~o:
Herkunftssprache;
maŝin~o:
Maschinensprache;
plur~ulo:
Polyglotte;
ponto~o:
Mittlersprache, Brückensprache, Zwischensprache;
pra~o:
Ursprache;
program~o:
Programmiersprache;
trans~igi:
übersetzen;
~oscienco:
Sprachwissenschaft, Linguistik;
~oscienca:
sprachwissenschaftlich, linguistisch.
grekaj
~o:
γλώσσα;
~isto, :
γλωσσολόγος;
~oscienco:
γλωσσολογία.
hebreaj
~o 1.:
לשון;
~o 2.:
עגה;
~o:
שפה;
~a :
לשוני, בלשני;
~ano :
דובר (שפה)
;
~isto, :
בלשן;
cel~o:
שפת מטרה;
fonto~o:
שפת מקור;
maŝin~o:
שפת מכונה;
ponto~o:
שפה מתווכת;
program~o:
שפת תכנות.
hispanaj
~o:
lengua, idioma;
~a :
lingüístico;
~ano :
hablante (de un idioma) ;
~isto, :
lingüista;
plur~ulo:
políglota;
program~o:
lenguaje de programación;
~oscienco:
lingüística.
hungaraj
~o:
nyelv;
~a :
nyelvi;
~ano :
-nyelvű, nyelvet beszélő;
~isto, :
nyelvész;
cel~o:
célnyelv;
fak~o:
szaknyelv, szakmai nyelv;
fonto~o 1.:
fordítandó nyelv;
fonto~o:
forrásnyelv;
maŝin~o:
gépi nyelv;
ponto~o:
hídnyelv;
program~o:
programnyelv;
trans~igi:
átültet;
~oscienco:
nyelvészet, nyelvtudomány;
~oscienca:
nyelvészeti, nyelvtudományi.
indoneziaj
~o:
bahasa.
interlingvaaj
~o:
lingua.
katalunaj
plur~ulo:
políglota.
kekĉiaj
~o:
aatin, aatinob̕aal.
malnovlatinaj
~o:
lingua, ae, sermo, onis.
nederlandaj
~o:
taal;
~a :
linguïstisch;
~ano :
spreker (v.e.taal);
~isto, :
taalkundige;
cel~o:
doeltaal;
fonto~o 1.:
brontaal;
maŝin~o:
machinetaal;
plur~ulo:
polyglot;
ponto~o:
brugtaal;
program~o:
programmeertaal;
trans~igi:
vertalen;
~oscienco:
linguïstiek.
portugalaj
~o:
língua, linguagem, idioma;
~isto, :
lingüista;
maŝin~o:
linguagem de máquina;
plur~ulo:
poliglota;
program~o:
linguagem de programação;
~oscienco:
lingüística.
rusaj
~o:
язык;
~a :
языковый, языковой;
~ano :
носитель
языка;
~isto, :
языковед, лингвист;
cel~o:
выходной язык;
fak~o:
профессиональный язык;
fonto~o 1.:
исходный язык;
fonto~o 2.:
язык-источник;
maŝin~o:
машинный язык;
plur~ulo:
полиглот;
ponto~o:
промежуточный язык, язык-посредник;
pra~o:
праязык;
program~o:
язык программирования;
trans~igi:
переводить, перевести;
~oscienco:
лингвистика, языковедение, языкознание;
~oscienca:
лингвистический, языковедческий.
~oj mortintaj:
мёртвые языки;
franc~aĵo:
галлицизм.
svedaj
~o:
språk;
~a :
språklig;
~isto, :
lingvist;
maŝin~o:
maskinspråk;
ponto~o:
brospråk;
program~o:
programmeringsspråk;
~oscienco:
lingvistik, språkvetenskap.
turkaj
~isto, :
dilci, lengüist;
~oscienco:
dilcilik, dilbilim, lengüistik.
volapukaj
~o:
pük.
fontoj
1.
E. Grosjean-Maupin: Plena Vortaro de Esperanto2.
L. L. Zamenhof: Esenco kaj Estonteco3.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 344.
L. L. Zamenhof: Esenco kaj Estonteco5.
Valdemar Langlet: Vojaĝimpresoj, raportis Franko Luin pri la
"Vojaĝimpresoj" de Langlet (1895) el "Lingvo Internacia"
6.
E. Wüster: Esperantologiaj Studoj, Stafeto, 1978, p.1177.
C. Blome: Temo de la Monato..., soc.culture.esperanto, 2004-07-198.
Bertilo Wennergren: Landoj kaj lingvoj de la mondo, Notoj, 2005-08-249.
K. Schubert: DLT -
faktoj pri
finita projekto, 1996-02-2010.
UEA:
Uea en Lingvojara Konferenco, Gazetaraj Komunikoj, 2001-07-1811.
V. Barandovská-Frank: Interlinguistische Beiträge [recenzo], IpI, 2006:2, numero 57a12.
V. Sadler:
Azia Strategio, Esperanto, 1963-01 (6)13.
K. Kalocsay: La klasika metriko kaj Esperanto II, la nica literatura revuo, n-ro 4:614.
Claude Piron: La bona lingvo, p. 103a15.
E. Lanti: Vortoj de k-do Lanti, Intelektulo? ‐ Manlaborulo?16.
B. Wennergren:
Kritikaj notoj pri la Nova PIV17.
E. Lanti: Vortoj de k-do Lanti, Pri la «interna ideo»18.
C. Brosch: en
Lingva Kritiko, 2007-02-12
[^Revo]
[lingv.xml]
[redakti...]
[artikolversio:
1.50 2012/02/05 04:10:08 ]