tradukoj: be br cs de en es fr hu nl pl pt ro ru

^*nask/i [1]

^*naski

1.

Produkti idon p.p. ino: ŝi naskis filon; la geedzoj naskis infanon^B; li estas nobele naskita; ili estas naskitaj malamikoj^B; (figure) tiu projekto estas nur malvive naskita infano; (figure) morte naskita decido, esprimo; ŝi estas en la kvara monato de naskonteco^Z akuŝi.

2.

(figure) Estigi, kaŭzi, okazigi: konfido naskas konfidon [2]; tio naskis ĝojon, admiron, suspekton, grandan scivolon, malpacon; tiu unua sukceso naskis multajn esperojn. krei, semi, veki

3.

[3](fakula ĵargono, p.p. pri du aroj) Diri, ke aro A naskas aron B signifas, ke aro B inkluzivas A kaj ĉiujn rezultojn de iuj operacioj inter elementoj de B, sed nenion pli. Oni nomas aron A la naskanta aro, ĝiajn elementojn la naskantoj, kaj aron B la naskita aro: la idealo naskita en ringo per naskanta aro {a,b} estas aro de ĉiuj elementoj p×a+q×b; en modulo aŭ vektora spaco, la subaro naskita de A estas la subaro de ĉiuj linearaj kombinaĵoj el elementoj de A; por naski n-dimensian vektoran spacon, sufiĉas n naskantoj. generi.
Rim.: La indikita fonto uzas la terminon en geometria kunteksto ( punkto naskas linion, linio naskas surfacon ), kiu supozigas „movon“ de la koncerna objekto.

nasko

Ago naski, rezulto de la ago: en Eŭropo disvastiĝas tiu vidpunkto, ke la patrino povas mem decidi pri la nasko. La hejma nasko kostas malpli por la ŝtato. [4].

naskantino

Ino kiu naskas: spasmoj kaj doloroj ilin atakas, ili sin tordas, kiel naskantino [5]. akuŝintino

naskanto

a)

Elemento de aro, kiu naskas ³ alian aron: la bazaj vektoroj estas naskantoj de la tuta vektora spaco.

b)

[6] (de surfaco) Ĉiu el la rektoj, kiuj naskas iujn surfacojn: naskantoj de konuso, cilindro.
Rim.: Oni diras ankaŭ „generanto“[7] aŭ „estiganto“ [8].

naskema

Multe naskanta, tre fruktodona.

naskigi

1.

(pri virseksulo) Okazigi la naskon de ido: li naskigis sep filojn. Abraham naskigis Isaakon [9].

2.

(figure) naski ² tiu parolo naskigis novajn pripensojn.

naskiĝi

1.

Esti naskita, veni en la vivon, aperi en la mondon (p.p. ido): ŝi naskiĝis en 1900; naskiĝa lando, tago.

2.

(figure) Ekesti, estiĝi, okazi (p.p. io): naskiĝis en li malbona intenco^Z, stranga sento^B, deziro revidi la patrujon; tiam naskiĝis granda bruo, disputo, milito; ili devis batali kontraŭ ĉiam renaskiĝantaj (refojiĝantaj) duboj, malhelpaĵoj; ĉe la naskiĝo de la tago.

naskito

ido ² laŭ la konsilo de mia sinjoro [...] ni forigos ĉiujn virinojn kaj iliajn naskitojn [10]; inter naskitoj de virinoj estas neniu pli granda ol Johano [11].

naskitaro^Z

idaro

denaska, kunnaskita

1.

Ekzistanta jam de la naskiĝo: denaska surdeco; lia denaskiĝa bona humoro [12]; mi havas denaskan pasion spiti [13].

2.

Asimilita jam en la frua infanaĝo de la medio, precipe de la familio: oni uzas tamen „gepatra lingvo“ ankaŭ kiel ĝeneralan esprimon por denaska lingvo, ĉar tian lingvon oni plej ofte lernas de ambaŭ gepatroj ^PMEG.

denaskulo

Homo, kiu ion havas, scias, faras de naskotempo aŭ de tre frua aĝo: post tri tagoj mi senprobleme elturniĝis, kaj parolis kvazaŭ denaskulo! [14].

a)

Homo, kiu lernis la Lingvon Internacian infanaĝe en hejma medio.

dunaskito

[15] Ĉiu el la du idoj, naskitaj ĉe la sama akuŝo: via dunaskito, malfeliĉa luanto de la bienoj de la kronprinco estas ruinigita [16]; same vi falis en kampoj Rutulaj, Larido kaj Timbro, vi dunaskitoj de Daŭko, kaj tiel similaj, ke ne vin malsimiligis gepatroj [17]; unu el la du dunaskitoj havis laman piedeton [...] kaj tiu alia havis sur la piedo ses fingrojn [18]; kaj analoge: trinaskito, kvarnaskito, kvinnaskito, sesnaskito... ĝemelo

duenaskito, duanaskito

Tiu el la idoj, naskita la dua: mia duanaskito sin difinas por la armprofesio [19].

frunaskito

Infano vivpova, sed naskiĝinta antaŭ la 39a semajno de gravedeco.

novnaskito, novenaskito

Infano maksimume kelkajn semajnojn aĝa: la malfermitaj okuloj havis la seriozan rigardon de l' novenaskitoj [20]; patrinknabino, kiu regule alportis al ni ĉiujare novnaskiton, venis je la sesa kaj duono [21].

peknaskito

Infano, konceptita okaze de peka rilato: peknaskito ne povas eniri en la komunumon de la Eternulo [22].

Renaskiĝo

renesanco en Eŭropo dum centjaroj de la brila Renaskiĝo [23].

solenaskita

(p.p. infano) Ununura: ĉar Dio tiel amis la mondon, ke Li donis Sian solenaskitan Filon, por ke ĉiu, kiu fidas al li, ne pereu, sed havu eternan vivon [24].

solenaskito

Solenaskita infano: tiu, kiu akceptis la promesojn, ekoferis ja sian solenaskiton [25].

unuenaskito, unuanaskito

Tiu el la idoj, naskita la unua: Habel ankaŭ alportis el la unuenaskitoj de siaj ŝafoj kaj el ilia graso [26]; Jakob diris al sia patro: Mi estas Esav, via unuenaskito [27]; kvankam [Ŝimri] ne estis unuenaskito, tamen lia patro faris lin ĉefo [28]; se lia edzino ne rekonis sian sangon en sia unuanaskito, li siavice ne rekonis la sian en la dua [29].