tradukoj: be br cs de en es fr hu nl pl pt ro ru tp vo

^*okaz/i [1]

^*okazi

Estiĝi, fariĝi en iu loko aŭ momento: la malfeliĉa infano rakontis al ŝi naive ĉion, kio okazis al ŝi [2]; la edziĝo okazis antaŭ tri tagoj; se okazos, ke li mortos...; povus okazi, ke iu rekonus mian skribon. aperi, fali, fari, veni

^*okazo

1.

Tio, kio okazas, precipe tio, kies estiĝon oni ne povis atendi kun certeco: stranga okazo trafis min^Z; vi tremas pro okazo la terura^Z; la okazo konfirmis la suspekton; la interligo de la okazoj. akcidento, epizodo, fariĝo, incidento, spertaĵo, travivaĵo

2.

Difinita aparta cirkonstanco, speciale atentinda situacio: en tiaj okazoj ni uzus la finiĝon „n“ [3]; forlasi iun sufikson ni povas nur en tiaj okazoj, se la neceseco de la sufikso estas iom duba^Z; en plej bona okazo ni povos alveni nur post noktomezo; en okazo de bezono ni scias, kie vin trovi [4]; en la okazo, se vi bezonos vortaron, vi trovos ĝin sur la breto; en la okazo se vi restos fidelaj, mi revokos vin [5]; ‐ Vi do vidas, nobla sinjoro, ‐ diris Hiram ‐ ke nur en unu okazo la pastroj povus, eĉ devus akcepti plej malhonoran traktaton kun Asirio: se ili celus mallevi kaj nuligi la povon de l' faraono... [6]; en okazo de efektiva milito la malamiko povus ataki vin de tiu flanko [7]; ĝia (de karambolo) sola escepta uzebleco ekzistas en tiuj okazoj, kiam oni intence volas fari abruptan efekton, kaj kvazaŭ devigi la deklamanton je paŭzo inter la du vortoj [8]; se la sukceso de libro mezuriĝus per volumeno kaj diverso de resonoj, kiujn tiu estigas ĉe leganto, mi devus konstati ke, almenaŭ en unu (mia) konkreta okazo, la verko de Eŭgeno de Zilah plene atingis sian celon [9]; en la okazo de Esperanto, kies plej elstaraj poemoj estas, el diversaj kaŭzoj, preskaŭ nekonataj eĉ de kleraj amatoroj, tio estis ne aplikebla [10]; tiuj klarigoj povas esti aplikataj al speciala okazo de akuzativo: la indiko de ia jen prenota, jen prenita pozo, kiun manifestas propozicio [11]; en la speciala okazo de lingvo postgramatikeca en tiu senco, ke ĝi estas aktive uzata ne de ordinara lingvokomunumo, sed nur de homoj, kiuj ĝin speciale lernis, oni povas definitive fiksi la uzotan formon [12]; „Pri la infinitivo en kelkaj specialaj okazoj“ [13].

a)

‐ Sed, via markiza Moŝto, mi troviĝis en okazo de rajta defendo [14]; en okazo de nombro-egaleco de voĉoj la Prezidanto havas decidan voĉon [15].

b)

la lasta okazo de endemia variolo en la mondo estis registrita en oktobro 1977, en Somalio, kaj en aŭgusto 1978, en Anglio, okazis du pliaj okazoj pro infekto en laboratorio [16]; ‐ Tio estas kurioza okazo de la malsano nomata: la monomanio de la memmortigo, diris la sanoficiro patose [17]; tio estis bela okazo de hemiplegio^B.

limokazokazo ²

3.

Konvena, favora cirkonstanco aŭ situacio, ebliganta fari ion: uzi^Z, kapti^Z, profiti la okazon; kiu okazon forŝovas, ĝin jam ne retrovas [18]; okazon kaptu ĉe l' kapo, ĉar la vosto estas glita [19]; fordormi la okazon [20]; li atendas, ke la okazo venu al lia nazo [21]; okazo kreas ŝteliston (ion oni faras sen antaŭa intenco, nur ĉar okazo aperas) [22]; tio donis al mi la okazon turni la atenton de niaj amikoj sur tiun malfacilaĵon^Z; mi jam havis la okazon vidi, ke^Z.

4.

[23] (kadre de iu probablospaco (Ω,A,P)) Ĉiu el la elementoj de A: neebla okazo (la malplena aro); certa okazo (la aro Ω); mala okazo [24] (komplementa). nedependa
Rim.: Jam ekzistas „okazo“ kaj „okazaro“ en [25], sed por determini iliajn sencojn necesus pli bone koni la terminologion de la tiama probablokalkulo.

okaza

Hazarde renkontata aŭ okazanta: okaza komplimento ne iras al testamento (ne indas heredaĵon) [26]; tio dependas de pure okazaj cirkonstancoj^Z; kvankam li silentas, tamen okazaj vortoj al mi montris, ke...^Z.

okaze

1.

En tia okazo, ĉe la okazo: mi okaze uzos vian afablan permeson.

2.

Hazarde: okaze mi iris sur la strato^B; la naturaj lingvoj konstruiĝis okaze kaj senkonscie^Z.

okaze de

Dum parto de, hazarde aŭ laŭcele ĉe la okazo de: okaze de tio, mi deklaros, ke...; oni iluminaciis okaze de la nacia festo.

okazaĵo

Hazarda okazo: tiu regulo ne estas ia misteraĵo, kaj estas simpla okazaĵo^Z.

okazigi

Igi okazi: la societo okazigis kongreson en la pasinta monato; tiu katastrofo okazigis la morton de tridek pasaĝeroj. kaŭzi

elementa okazo

Unuelementa okazo ⁴: la probablo de okazo egalas al la sumo de la probabloj de la elementaj okazoj ĝin konsistigantaj.
Rim.: Oni foje nomas „elementa okazo“ la elementon mem.

ĝustokaze

Sekve al la antaŭa diro, iel rilate al la temo...: ĉu tio estas la sekvo de via konatiĝo kun la belulinoj graf... Ĝustokaze diru al mi, kian impreson vi ricevis de la konatiĝo? [27].

interokazaĵo, flankokazaĵo

Aparta malgrava okazo, plejofte malhelpa, kiu neatendite intervenas en cirkonstancaro. incidento, interveni, peripetio

kunokazeco

koincido

limokazo ^PIV2

kunskriboj de O-vortoj kaj A-vortoj estas limokazoj inter apartaj kaj kunmetitaj vortoj [28]; estas malfacile fari definitivan liston de la Esperantaj romanoj pro la relative multaj limokazoj [29].