tradukoj:
be ca de en es fr hu ku nl pl pt ru tr
*ferm/i
*fermi
(tr)
- 1.
-
Meti ion en staton, kiu malebligas eniron aŭ eliron:
li fermis kolere la pordon
[1];
fermi ĉambron, domon, havenon, barilon, tirkeston;
fermi enirejon per barilo, breĉon per tabuloj;
fermi libron;
fermi la manon, lipojn, okulojn;
kun fermitaj (kunpremitaj) dentoj;
fermi la buŝon al iu
(lin silentigi);
nefermita letero
(kiun oni sendas al la ricevonto pere de rimedoj
de publika informado);
nefermita vundo;
fermi iun en ĉambro
(enfermi);
fermi ĝardenon per krado
(ĉirkaŭfermi
);
fermi la landlimojn al la trafiko;
fermata (ekskluziva) societo, sekto;
fermo de teatro, de muzeo.
ŝlosi,
hermetika.
- 2.
- (figure)
Ĉesigi:
fermi kunvenonB, kongresonZ,
diskuton;
ĉiuj rimedoj estas fermitaj (fariĝis
neuzeblaj) por
viZ;
fermi la marŝon, procesion (esti la lasta
en);
tiu balo brile fermis la serion da festoj.
kroni
malfermi
(tr)
- 1.
-
Meti en staton, kiu ebligas eniron kaj eliron:
kun bruo oni malfermis la pordegon, kaj la kaleŝo
enveturis en la
korton
[2];
malfermi siajn brakojn al amiko;
malfermita letero (kiun oni malfermis por legi);
de tie malfermiĝas bela vido al la maro.
- 2.
- (figure)
Komenci:
malfermi balonB;
malfermi kongresonZ;
malfermi baloton;
nova periodo malfermiĝas.
inaŭguri.
fermaĵo
[3]
-
(de subaro A en
topologia spaco)
La plej malgranda fermita
subaro, inkluzivanta
A (alidire: la
komunaĵo de
ĉiuj fermitaj subaroj, inkluzivantaj ĝin) :
la fermaĵon de A oni kutime signas per
A kun supra horizontala streko, nome
A̅ (legu: a trabo);
A havas komunajn punktojn kun ajna
ĉirkaŭaĵo
de ajna punkto en la fermaĵo de
A;
la fermaĵo de A estas la kunaĵo
de ĝiaj malfermaĵo kaj
rando.
adheraĵo.
Rim.:
Ekzistas pluraj terminoj por ĉi tiu nocio: en
[4] troviĝas „
fermitaĵo“ kaj „klozaĵo“
(ĉi-lasta ankaŭ en
[5]). Reiersøl
[6] proponas
„klozuro“. Ni ne opiniis utila enkonduki novajn radikojn,
ĉar „ferm“ bone taŭgas ĉi-cele, sed al
„fermitaĵo“ preferis la malpli precizan
„fermaĵo“, ĉar la unua aspektas kiel
sinonimo por „io fermita“, do „fermita subaro
“.
malfermaĵo
- 1.
-
Libera, ne barita spaco aŭ loko:
malfermaĵo de puto, groto, en muro;
porda malfermaĵo, formita el tri grandegaj, brile
poluritaj kalkŝtonoj
[7].
aperturo
- 2.
- [8]
(de subaro A en
topologia spaco)
La plej granda malfermita
subaro, inkluzivata
de A (alidire: la
kunaĵo de
ĉiuj malfermitaj subaroj, inkluzivataj de ĝi) :
la malfermaĵon de A oni kutime signas
per A kun supra ringo, nome
Å (legu: a ringo);
malfermita aro identas kun sia malfermaĵo;
la komplemento de la malfermaĵo de A
egalas al la fermaĵo de la komplemento de A
.
interno 2
fermita
- 1.
-
(p.p. silabo)
Finiĝanta per konsonanto
aŭ per kvazaŭvokalo
:
„jam“, „kaj“ estas
fermitaj silaboj.
- 2.
- [9]
(p.p. subaro de
topologia spaco
(E,T))
Tia, ke ĝia komplemento
estas malfermita.
Rim.:
Grandapene oni klopodas pruvi en
[10], ke la paro
„fermita aro“/„malfermita aro“ ne
taŭgas, kaj ke multe pli bona estus „klozo“/„
aperto“. La argumentoj estas bedaŭrinde tre malfortaj:
male al la aserto ĉiu komprenas, ke la uzo de prefikso „
mal-“ en epiteto ne signifas, ke malfermita aro estus la
malo de fermita aro, same kiel malfermita pordo ne estas la
malo de fermita pordo! Estas tamen prave rimarkigi, ke
malfermita aro estas rezulto de neniu malferma ago,
sed tiaj metaforoj abundas tra la tuta matematika terminologio kaj
tuŝas ankaŭ „aperto“, kiu
laŭetimologie signifas... „malfermitaĵo“.
Ni do adoptis
„fermita“/„malfermita“, kiel faris
[11].
malfermita
- 1.
-
(p.p. silabo)
Finiĝanta per vokalo:
„du“, „la“,
„mi“ estas malfermitaj silaboj.
vasta
- 2.
- a)
- [12]
(p.p. subaro de topologia
spaco
(E,T))
Apartenanta al T.
Rim.:
Ial nur la neologismo „aperta“ aperas en
[13], dum la sama konas „fermita
“ paralele kun „kloza“. Vd ankaŭ la
rimarkon sub
fermita.
- b)
-
(p.p. subaro de
metrika spaco)
Tia, ke por ĉiu ĝia punkto x
ĝi inkluzivas iun globon
kun centro
x kaj radiuso ρ > 0:
la malfermitaj aroj de metrika spaco konsistigas ĝian
kutiman topologion.
ĉirkaŭfermi
(tr)
-
Fermi ĉiuflanke:
malvasta ĉirkaŭfermita korto
[14];
kelkaj interspacoj, kiujn tiu malhela
ĉirkaŭfermo restigis, prezentis transe
nur apike tranĉitajn rokojn
[15].
ĉirkaŭbari
enfermi
(tr)
-
Meti en ion fermitan; teni ferminte en io:
enfermi iun en ĉambro;
zorge enfermi la provizojn;
enfermu la katon;
peza enfermita aero.
enŝlosi,
enteni
ĵetfermi
(tr)
-
Fermi subite per ĵeta movo:
la juna vidvino [...] forte ĵetfermis
post si la pordeton
[16].
fulmofermilo
- zipo
tradukoj
anglaj
~i:
shut;
~aĵo :
closure;
mal~aĵo 2.:
interior;
~ita 2.:
closed;
mal~ita 2.:
open.
belorusaj
~i:
закрываць, зачыняць;
mal~i:
адкрываць, адчыняць.
francaj
~i:
clore, fermer;
mal~i:
ouvrir;
~aĵo :
fermeture, adhérence
;
mal~aĵo 2.:
intérieur;
~ita 1.:
(syllabe) fermée;
~ita 2.:
fermé
;
mal~ita 1.:
(syllabe) ouverte;
mal~ita 2.:
ouvert;
ĉirkaŭ~i:
ceindre, confiner, enceindre, encercler, enclore, enfermer, enserrer;
en~i:
enfermer;
ĵet~i:
claquer;
fulmo~ilo:
fermeture à glissière, fermeture éclair.
~i la buŝon al iu:
clouer le bec à qn;
ne~ita letero:
lettre ouverte;
ĉirkaŭ~o:
enceinte.
germanaj
~i:
schließen;
mal~i 1.:
öffnen;
mal~i 2.:
eröffnen;
~aĵo :
abgeschlossene Hülle;
mal~aĵo 2.:
Inneres, offener Kern;
~ita 1.:
zu, geschlossen;
~ita 2.:
abgeschlossen
;
mal~ita 1.:
auf, offen, geöffnet;
mal~ita 2.:
offen;
en~i:
einschließen;
fulmo~ilo:
Reißverschluss.
hispanaj
~i:
cerrar;
mal~i:
abrir;
~ita 1.:
(sílaba) trabada;
mal~ita 1.:
(sílaba) libre;
en~i:
encerrar;
fulmo~ilo:
cierre, zipper, cremallera.
hungaraj
~i 1.:
becsuk;
~i 2.:
bezár, lezár;
~i:
becsuk;
mal~i:
nyit, kinyit, megnyit;
~aĵo :
lezárás;
mal~aĵo 2.:
nyílt mag;
~ita 1.:
zárt;
~ita 2.:
zárt
;
mal~ita 1.:
nyílt;
mal~ita 2.:
nyílt
;
en~i:
bezár (vhová);
fulmo~ilo:
villámzár, cipzár.
katalunaj
~i 1.:
tancar;
~i:
tancar;
mal~i:
obrir.
kurdaj
~i:
girtin, dadan;
mal~i:
vekirin.
nederlandaj
~i 1.:
sluiten, toedoen, dichtmaken;
~i 2.:
sluiten, beëindigen;
mal~i 1.:
openen, opendoen, openmaken;
mal~i 2.:
openen, beginnen;
~ita 1.:
gesloten;
~ita 2.:
gesloten;
mal~ita 1.:
open;
mal~ita 2.:
open;
en~i:
opsluiten.
polaj
~i:
zamykać;
mal~i:
otwierać;
~aĵo :
domknięcie
;
mal~aĵo 1.:
otwór;
mal~aĵo 2.:
wnętrze;
~ita 2.:
domknięty;
mal~ita 2.:
otwarty;
ĉirkaŭ~i:
zamykać wokoło, otaczać;
en~i:
zamykać (w czymś), zasklepiać;
ĵet~i:
zatrzaskiwać;
fulmo~ilo:
zamek błyskawiczny, suwak.
~i la buŝon al iu:
zamykać komuś
usta;
ne~ita letero:
list otwarty.
portugalaj
~i 1.:
fechar, cerrar;
~i 2.:
encerrar, concluir, cessar a actividade, terminar, findar;
mal~i:
abrir;
en~i:
encerrar.
rusaj
~i:
закрыть, закрывать;
mal~i:
открыть, открывать;
~aĵo :
замыкание
;
mal~aĵo 2.:
внутренность
,
открытое
ядро
;
~ita 1.:
закрытый;
~ita 2.:
замкнутое
(подмножество)
;
mal~ita 1.:
открытый;
mal~ita 2.:
открытое
(подмножество)
;
ĉirkaŭ~i:
закрыть со
всех сторон
, заключать, огораживать
, окружать;
en~i:
закрыть
(в чём-л., где-л.);
en~i:
заключать, запирать, запереть;
ĵet~i:
захлопнуть
;
fulmo~ilo:
застёжка „
молния“.
turkaj
~i:
kapatmak;
mal~i:
açmak.
fontoj
1.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 312.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 383.
La Nova Plena Ilustrita Vortaro4.
Jan Werner: Matematika Vortaro, Esperanta-Ĉeĥa-Germana5.
Daniela Deneva: Esperanta-Bulgara-Rusa Matematika Terminaro6.
Olav Reiersøl: Matematika kaj Stokastika Terminaro Esperanta, p. 257.
H. A. Luyken: Pro Iŝtar, ĉapitro 5a, Lemuel
aktiviĝas8.
La Nova Plena Ilustrita Vortaro9.
Jan Werner: Matematika Vortaro, Esperanta-Ĉeĥa-Germana10.
Olav Reiersøl: Matematika kaj Stokastika Terminaro Esperanta, p. 7211.
La Nova Plena Ilustrita Vortaro12.
La Nova Plena Ilustrita Vortaro13.
Jan Werner: Matematika Vortaro, Esperanta-Ĉeĥa-Germana14.
Eliza Orzeszkowa, trad. L. L. Zamenhof: Marta15.
Jean-Jacques Rousseau, trad. André Gilles: La revadoj de soleca promenanto, Sepa promenado16.
Eliza Orzeszkowa, trad. L. L. Zamenhof: Marta
[^Revo]
[ferm.xml]
[redakti...]
[artikolversio:
1.51 2009/08/27 16:32:37 ]