tradukoj: be cs de en es fr hu nl pt ru

^*kred/i [1]

^*kredi

1.

Serioze kaj firme opinii, esti certa, havi firman konvinkon, ke io estas vera: mi kredas, ke ĉiuj popoloj estas egalaj [2]; kiu eĉ malmulte konatiĝis kun lingvo arta kaj havas sufiĉe da kuraĝo por kredi tion, kion li vidas kaj ne kun fermitaj okuloj ripetadi fremdajn frazojn, tiu povas veni nur al unu konkludo ... [3]; vi ja kredas, ke Dio estas unu; vi faras bone; la demonoj ankaŭ kredas kaj tremas [4]; oni kredas, kion oni esperas. aprobi, konsenti
Rim.: La PIV-oj ial aldonas plurfoje en la koncerna artikolo: „ne postulante pruvon“, kaj prezentas kredon kiel nepre blindan kaj senpripensan. Tio ne estas konforma al la uzo de la vorto, kredo povas esti intuicia, malracia kaj senpripensa ― sed tute bone ĝi ankaŭ povas esti frukto de meditado aŭ konvinkado. La evangelia epizodo pri la apostolo Tomaso estas klara ekzemplo de malblinda kredo bazita sur palpebla pruvo: Sed Tomaso ... ne ĉeestis kun ili, kiam Jesuo venis. La aliaj disĉiploj do diris al li: Ni vidis la Sinjoron. Sed li diris al ili: Se mi ne vidos en liaj manoj la truon de la najloj, kaj se mi ne metos mian fingron en la lokon de la najloj, kaj ne metos mian manon en lian flankon, mi tute ne kredos. (...) Kaj Jesuo venis (...) li diris al Tomaso: Etendu ĉi tien vian fingron kaj vidu miajn manojn (...) Jesuo diris al li: Ĉar vi vidis min, vi kredas; feliĉaj estas tiuj, kiuj ne vidis, kaj tamen kredas. [5]. [S. Pokrovskij]

2.

Opinii ke iu parolas sincere, diras veron, ke ricevita informo entenas veron: ne kredu ĝin, patro, ne kredu al li eĉ unu silabon^Z; honestulo, homo, al kiu oni devas kredi laŭ lia vorto^Z; (figure) sinjorino Anneto ne kredis al siaj propraj oreloj [6]; alie, kiu en la estonteco ion kredus al ili?^Z (figure) ne kredi al siaj okuloj^Z. fidi, konfidi

3.

Rigardi ion kiel efektivan aŭ efektiviĝontan, esperoplene kalkuli⁴ je io: kredi je dioj, je la monda revolucio, je la Fina Venko; kredi je ies senkulpeco, la fideleco de iu; mi ne kredas je viaj riĉaĵoj; oni parolis pri tio, kiel pri ia dolĉa fantazio, sed neniu prenis ĝin serioze, neniu kredis pri ĝi^Z.

4.

Fidi: kredi al la vorto de iu^Z, kredi al ies promeso^Z; ne kredu al iluzioj^Z; ĉu vi kredas la potencon de la Egiptaj dioj? ^B

kredo

1.

Akceptemo de tiu, kiu kredas²: kiu mensogis per unu vorto, ne trovos kredon ĝis la morto [7];

2.

Certeco pri efektiva realeco nuna aŭ iama de objektoj religiaj, teoriaj, fantaziaj ktp: perdi la kredon je Dio, je la Fina Venko; ĉio tio ĉi montras al mi, ke mia profunda kredo je l' homaro min ne trompis^Z. konvinko

kredanto

Homo, kiu kredas³ je religiaĵo: jenaj signoj sekvos la kredantojn: en mia nomo ili elpelos demonojn; ili parolos per lingvoj [8].

kredebla

Kiun eblas kredi.

^*kredeble

Eble aŭ sufiĉe probable: la tablo staras malrekte kaj kredeble baldaŭ renversiĝos [9]; ili svingas per paperoj: kredeble ili vin volas vidi [10]. certe, eble, probable, sendube, supozeble, verŝajne

^*kredema

Kredanta facile aŭ tro facile, ĝis eĉ naiveco: li estas tre kredema [11]; mi miras, ke vi povas esti tiel kredema [12]!

kredigi

1.

Fari, ke iu kredu: kiel mensoge kredigas niaj kontraŭuloj^Z; ili kredigis Jakobon pri la morto de Jozef; se miaj vortoj estas ne sufiĉe kredigaj^Z.

2.

Fari, ke io estu kredata: kredigi ion al iu. persvadi

^*kredinda

Meritanta kredon pro siaj kvalitoj: li estas homo ne kredinda [13].

malkredindigi

senkreditigi¹ la „Inteligenta Projekto“ ... celas malkredindigi darvinismon [14].

^*nekredebla

Kiun oni ne kredas aŭ ne facile kredas, eksterordinara, malbanala: eĉ la plej nekredeblajn aferojn ... li tuj kredas [15]; li rakontas al mi historion tute nekredeblan [16].

nekredeblaĵo

Okazo, afero, diro, kiun oni ne povas kredi: li trovis sin rigardanta en tutan ĉambron plenan je trezoro ― nekredeblaĵo, oro kaj juveloj [17].

nekredo

Mensa stato de tiu, kiu ne kredas je io: la oficiala senreligieco miksas nekredon de dogmoj kun nepra nekredo je Dio^Z; la nekredantoj^Z. skeptiko

liberkredo

Mensa stato de tiu, kiu kredas je Dio, sed je neniu el la ekzistantaj revelaciaj religioj: proklami sian liberkredon^Z; komunumo de liberkredanoj^Z. deismo, diismo, teismo