tradukoj: be br ca cs de el en es fr hu it pl pt ru sk tp zh

^*17centr/o [1]

centro

1.

Meza parto de objekto aŭ loko: centro de rado, de korto, de urbo. akso, mezo, pivoto. rando

2.

Ĉefa punkto, fokuso, plej aktiva parto: centro de komerco, de societo, de ribelo; Londono fariĝos unu el la plej gravaj centroj de nia afero^Z. animo, esenco, kerno, koro. ekstremaĵo

3.

Rimarkinda punkto, interalie:

a)

[2] (de cirklo aŭ sfero) Tiu punkto egaldistanca de ĉiuj punktoj de la koncerna figuro.

b)

(de triangulo aŭ regula plurlatero) La centro ^3.a de ĝia enskribita cirklo.

c)

(de elipso) Intersekco de ĝiaj du simetriaksoj.

d)

(de afina rotacio en ebeno) La nura punkto senŝanĝa per ĝi.

e)

centra projekcio, globo, homotetio, inversigo, orta simetrio, simetricentro.

4.

Modera partio, kiu sidas meze inter la ekstremoj.

centra

Rilata al centro; estanta ĉe la centro: centra punkto, kvartalo, regantaro; centra angulo; centra simetrio.

centri^Z, centrigi^Z, alcentrigi, kuncentrigi

Centralizi, koncentrigi.

altocentro

ortocentro.

discentra, elcentra

Kies centro ne koincidas kun la centro de aliaj pecoj: discentra rado (movata per ŝafto ne trairanta ĝian centron).

discentreco

1.

Eco de io discentra.

2.

[5] (de koniko) La konstanta rilato inter la distanco de ĉiu punkto de la koniko al ĝia fokuso kaj la distanco de tiu punkto al la direktanto.
Rim.: En [6] troveblas du sinonimoj: „disfokuseco“ (uzata en [7]) kaj „fokusdiseco“ (uzata en [8]). Bricard [9] uzas „decentreco“, kiu ŝajne ne konserviĝis. „Discentreco“ havas la avantaĝon de proksimeco kun la nacilingvaj ekvivalentoj kaj la intuicia sento, ke ĝi mezuras la malproksimecon de la fokuso al la simetricentro.

kuncentriĝi

koncentriĝi en literaturo kaj eklezio kuncentriĝas la naciaj sentoj [10].

kurbecocentro

(de ebena kurbo, ĉe punkto a de ĝi) Intersekcopunkto de la ortanto ĉe a kaj de la ortanto ĉe punkto „tre proksima“ al a: la kurbecocentro de cirklo ĉe ajna punkto de ĝi estas ĝia centro. kurbeco.
Rim.: En [12] kaj [13] aperas la sinonima formo „centro de kurbeco“.

pezocentro

1.

La punkto, en kiu oni povas imagi koncentrita la tutan pezon aŭ mason de korpo.

2.

[14] (de n punktoj (M_i) en afina spaco, kun respektivaj skalaraj koeficientoj (α_i), kies sumo ne egalas 0) La ununura punkto G, veriganta Σ_i α_i∙(M_i-G) = 0: kiam Σ_i α_i = 1, tian pezocentron oni foje simbole signas per Σ_i α_i∙M_i; la pezocentro de du punktoj kun egalaj koeficientoj estas la mezo de la streko, kies randoj ili estas; pezocentro de plurlatero aŭ pluredro (pezocentro de ĝiaj verticoj kun egalaj koeficientoj); la aron de ĉiuj pezocentroj de n punktoj oni nomas afina subspaco naskita de tiuj punktoj.
Rim.: Kvankam la terminologio devenas de fiziko, la matematika nocio tute ne rilatas al pezo aŭ maso. Ĝi estas pure afina nocio, ne bezonanta metrikan strukturon, kvankam en elementa geometrio similaj nocioj estas difinitaj uzante distancojn. Cetere, notu, ke Bricard [15] ĉi-sence proponis la ŝajne internacian terminon „baricentro“, kiu ne enradikiĝis, kaj samtempe uzis „pezocentro“ aliloke [16] en kunteksto pli fizika.

rotacia centro

centro ^3.d

simetricentro

1.

Punkto, kiu difinas centran simetrion.

2.

(de geometria figuro) Punkto, rilate al kiu la figuro estas simetria.

samcentra

(p.p. geometriaj figuroj kun centro) Havantaj saman centron: samcentraj cirkloj, kvadratoj, sferoj...

suncentra, sunocentra

Havanta la sunon kiel sian centron: Aristarko el Samoso starigas la bazojn de suncentra teorio [19].

suncentrismo, sunocentrismo

Astronomia priskribo de la sunsistemo, kiu difinas la sunon kiel ĝian centron: nur en 1822 la katolikaj ekleziaj aŭtoritatuloj permesis la legadon de la libro de Koperniko pri suncentrismo [20].

tercentra, terocentra

Havanta la teron kiel sian centron: la antikvaj astronomoj modelis en terocentra sistemo la planedmovojn vidatajn de la tero [21].

tercentrismo, terocentrismo

Astronomia priskribo de la sunsistemo, kiu difinas la teron kiel ĝian centron: astrologio ... baziĝis sur tercentrismo [22].

      Mi korektis "egaldistanca al" al "egaldistanca de" por koherigi
      kun
      la difino de "mezo"... sed mi preferas al unuan dirmanieron.
      Rekontroli post momento. [MB]
      

  Precizigi la sencon. Mi ne certas, ke ĉiuj vortoj havas la
  saman. "Centri" povus signifi "meti en la centron".
  [MB]
  

    Mi simple reprenis la difinon de PIV1, sed necesas ĝin
    fake plibonigi, konsiderante ankaŭ la proksimajn terminojn:
    masocentro, gravitocentro. [MB]